عصب کشی دندان چیست؟ هزینه عصب کشی چقدر است؟

|1671 بازدید

|

0 کامنت

عصب کشی دندان چیست؟

عصب کشی دندان یا عصب کُشی (Endodontic therapy) یا درمان کانال ریشه،

واژه عامیانه ای که برای ترجمه (Root canal therapy) معالجه مجرای ریشه دندان (پالپ) استفاده مى شود.

در اصل بافت همبند داخل دندان که شامل اعصاب هم می باشد هم خارج می شود و هم کشته می شود.

ولی ترجمه درست و علمی این واژه (Root Canal Therapy) “درمان ریشه” است.

ریشه دندان یا کانال ریشه دندان چیست؟

• هر دندان یک یا چند ریشه دارد.
• داخل ریشه دندان، کانال دندانى وجود دارد.
• تعداد کانال‌ها بستگی به نوع دندان دارد.
• دندان‌های قدامی معمولا یک کانال دارند و دندان‌های خلفی از ۲ تا ۴ کانال دارند.

پالپ دندان چیست؟

پالپ دندان، بافت همبندی است که در مرکز دندان قرار میگیرد و شامل اعصاب و عروق خونی و سلول هایی بنام ادنتوبلاست می باشد.

واژه رایج درمان ریشه در بین عوام، عصب کشی یا عصب کُشی می باشد، که در اصل هر دو این واژه ها می‌تواند درست باشد.

چون پالپ (عصب) دندان هم خارج می شود و هم کشته می شود ولی ترجمه لفظ به لفظ درست برای روت کانال تراپی، درمان ریشه دندان می‌باشد.

مطالعه بیشتر : ساختار دندان و بخش های مختلف دندان

چرا دندان من نیاز به عصب کشی دارد؟

اگر پالپ دندان دچار التهاب یا عفونت شود، دندان نیاز به روت کانال دارد.
التهاب یا عفونت دندان به دلیل پوسیدگی یا ضربه به دندان ایجاد می شود.
درمان ریشه دندان باعث حفظ دندان و جلوگیری از انتشار عفونت می شود.
یک انسان بالغ نیاز به پالپ ندارد ولی در دوران بچگی، وجود پالپ برای تکامل دندان وریشه آن لازم است.

آیا دندانی که درد نمی کند را باید عصب کشی کرد؟

خوب شکایت خیلی از بیماران ما این است که وقتی روی یونیت می‌نشینند و دندان آن‌ها دچار پوسیدگی شده و در اثر پوسیدگی شکسته این است که دندان ما هیچ دردی نداشته و هیچ ناراحتی نداشته و یهو در اثر خوردن مثلاً یک‌تکه نان این دندان دچار این شکستگی شده باید بدانید که پوسیدگی یک‌روندی است که یک سال تا یک سال و نیم طول می‌کشد تا ایجاد حفره داخل دندان بکند؛ و این مشکلی که یک‌شبه دندان‌شکسته است برای خیلی زمان پیش است؛ که در رادیوگرافی‌هایی که از بیمار می‌گیریم مشخص می‌شود و خیلی وقت‌ها این پوسیدگی‌ها بین‌دندانی است که به‌ظاهر هم دیده نمی‌شود؛ و بیمار هیچ موقع شک نمی‌کند که اصلاً پوسیدگی دارد. پوسیدگی‌های بین‌دندانی هم فقط و فقط به یک دلیل ایجاد می‌شود و آن‌هم این است که بیمار نخ دندان استفاده نمی‌کند.

مراحل عصب کشی دندان

چهار مرحله اصلی عصب کشی:
۱- ناحیه اطراف دندان بی حس می‌شود.
۲- یک سوراخ در تاج دندان ایجاد می شود تا به پالپ شامبر دندان و کانال‌های دندان دسترسی پیدا شود.
۳- بافت ملتهب خارج شده و کانال ها تا انتهای ریشه ضدعفونی می شوند.
۴- دندان با ماده‌ای که سازگاری بافتی دارد پر می‌شود و داخل سوراخ تاج دندان، پانسمان قرار داده می شود.

درد عصب کشی دندان

• عصب کشی دندان یا روت کانال از نظر احتمال ناراحتی که ممکن است ایجاد کند، تفاوتی با درمان های ترمیمی ندارد ولی متأسفانه شهرت بدی پیدا کرده است.
• عمل عصب کشی دندان هیچ دردی ندارد.
• و در اصل خود بیماری که منجر به التهاب و عفونت دندان می شود، بیشتر دردناک است.
• چون باعث درگیر شدن بافت‌هایی می شود که به مقدار زیادی پایانه های عصبی دارد و عصب کشی دندان در اصل باعث از بین رفتن این درد دندان می شود.
• علاوه بر اینکه کاربرد درست تکنیک های بی حسی تجربه درد حین کار دندانپزشکی یک استثنا است.

درمان عصب کشی در چند جلسه انجام می‌شود؟

درمان عصب کشی بسته به تعداد کانال های دندان، نوع درمان (درمان اولیه یا درمان مجدد) و پیچیدگی درمان بین نیم تا یک ساعت و نیم طول می کشد.

در صورت نبودن عفونت یا پیچیدگی خاص، درمان به صورت یک جلسه ای انجام می شود.

در بعضی موارد که دندان دچار عفونت حاد شده باشد:

نیاز به قرار دادن مواد دارویی داخل دندان هست که ضدعفونی از داخل ریشه دندان صورت گیرد،

در این حالت پر کردن ریشه دندان (اتمام RCT) در جلسه دوم صورت می گیرد.

پانسمان دندان عصب کشی

در جلسه اول که درمان ریشه برای دندان انجام می شود بعد از پایان کار، دندان پانسمان می شود.

در نتیجه نیاز به هماهنگی برای وقت جلسه دوم برای پر کردن تاج دندان وجود دارد.

• پانسمان دندان معمولاً بعد از ۲ – ۱ روز کمی شسته می‌شود.
• در نتیجه طبیعی است که احساس کنید درون دندان کمی گود شده است.
• این گودشدگی با ترمیم قطعی دندان در جلسه کاری بعد از عصب کشی برطرف مى شود.

توصیه‌های بعد از عصب کشی

بعد از عصب کشی (درمان ریشه)، دندان برای چند روز حساس می باشد.
ولی این ناراحتی به راحتی با استفاده از مسکن ها یا ضدالتهاب ها قابل کنترل است. (مثل ایبوبروفن)
بعد از سفت شدن پانسمان که معمولا ۲ – ۱ ساعت طول می کشد، امکان مسواک زدن دندان و غذا جویدن با آن دندان وجود دارد.
ولی توصیه می شود تا زمان قرار دادن ترمیم دایم غذای سفت با آن دندان جویده نشود.
بهتر است یک هفته تا ۱۰ روز بعد از عصب کشی (RCT) دندان پر شود.

مصرف آنتی بیوتیک بعد از عصب کشی

برعکس تصور بیماران تجویز آنتى بیوتیک بعد از درمان روت کانال یک استثنا است تا یک قانون.

نهایت تلاش دندانپزشک این است که ناراحتى بیمار بعد از عصب کشی دندان را که به صورت درد عصب کشی دندان می‌باشد را با تجویز مسکن تسکین دهد.

حتى در بیمارى هایى مثل سرماخوردگى یا آنفولانزا هم هدف این است که سیستم ایمنى بدن بیمار در مقابل بیمارى مقابله کند و تا حد امکان آنتى بیوتیک مصرف نشود.

به این صورت زمانى که مشکل جدى براى بیمار پیش آمد امکان کنترل آن با آنتى بیوتیک هاى grade پایین تر وجود دارد.

ولى اگر براى یک درمان ساده مثل درمان ریشه (عصب کشى) براى بیمار آنتى بیوتیک تجویز شود در هنگام مواجهه با عفونت هاى جدى آنتى بیوتیک هاى اولیه پاسخگو نخواهند بود و دوز بالاتر و آنتى بوتیک هاى قوى تر احتیاج است. به همین ترتیب در بیماران دهان و دندان نیز تا حد ممکن و تا دقیقه ۹۰، پزشک از تجویز آنتی بیوتیک اجتناب می‌کند. پزشک به بیمار هشدار می دهد که بعد از پایان درمان، احتمال درد عصب کشی دندان وجود دارد و باید با مسکن ها برطرف شود. نه با آنتی بیوتیک ها.

آیا درد دندان بلافاصله بعد از عصب کشی از بین می‌رود؟

بعد از انجام عصب کشی درد دندان به مقدار بسیار زیادی کاهش می یابد.

درد عصب کشی دندان کاملاً نرمال است چون دندان در چندین روز اول بعد از درمان حساس است و نیاز به استفاده مسکن داشته باشد.درد عصب کشی دندان در حین جویدن نیز ممکن است تا چند هفته ای ادامه پیدا کند ولی به طور کامل به مرور زمان از بین می رود. البته امکان اینکه اصلا هیچ دردی بعد از عصب کشی دندان وجود نداشته باشد، هست. همه اینها بستگی دارد به پیچیدگی درمان و اینکه قبل از درمان دندان عفونی بوده یا نه.همچنین احتمال آبسه دندان بعد از درمان عصب کشی وجود دارد که این نیز به مقدار زیادی بستگی به شرایط دندان قبل از شروع عصب کشی دندان دارد. که در این صورت با تجویز آنتی بیوتکی های مناسب، مشکل برطرف خواهد شد.

مسکن مناسب برای عصب کشی چیست؟

• بروفن و ژلوفن، قوی ترین مسکن هایی هستند که برای این کار استفاده می شود.
• دردهای اندو معمولا با این نوع مسکن ها و حتی استامینوفن کدئین کنترل می شود.

عمر دندان بعد از عصب کشی

اگر عصب کشی یا درمان ریشه دندان به خوبی انجام شده باشد و ترمیم مناسبی هم روی تاج قرار گرفته باشد، دندان عصب کشی شده به اندازه دیگر دندان‌های طبیعی شما عمر می کند.بعد از اینکه ترمیم تاجی دندان انجام شد، شما با رعایت بهداشت مناسب که شامل مسواک زدن و نخ دندان کشیدن می باشد، می توانید دندان روت کانال شده را تا آخر عمر حفظ کنید. گاهی اوقات درد عصب کشی دندان ادامه دارد و یا ماه ها و حتی سال ها بعد ممکن است دندان دوباره دردناک شود. در این حالت نیاز به بررسی علت درد با انجام رادیوگرافی می باشد. در صورتی که علت بروز درد انجام درمانهای عصب کشی ناقص قبلی باشد، تکرار RCT و یا Retreatment باعث حفظ دندان می شود.

هزینه عصب کشی دندان

فاکتورهای تعیین کننده هزینه درمان ریشه شامل تعداد کانال های دندان، درمان مجدد و یا اولیه بودن، انجام کار توسط دندان پزشک عمومی و یا متخصص است. باید بدانید که با سه کاناله بودن دندان، هزینه روت کانال سه برابر نمی شود و با یک کاناله بودن آن، هزینه تقسیم بر سه نمی شود.

بسیاری از بیماران معتقداند که هزینه های دندان پزشکی بالا است.

در پاسخ باید گفت که به عنوان مثال:

در کشور آمریکا هزینه درمان ریشه دندان ۳ کاناله ۱۵۰۰ دلار است که مبلغ قابل توجهی است. اما بیماران در آن جا برای جلوگیری از پرداخت چنین هزینه هایی، سطح بهداشت دهان و دندان را بسیار بسیار بالا می برند و معاینات سالانه دندان پزشکی انجام می دهند. اما در این جا بیماران بهداشت فردی را به خوبی رعایت نمی کنند و از طرفی از هزینه های دندان پزشکی ناراضی هستند و شکایت دارند. در صورتیکه هزینه های دندان پزشکی به نظرتان بالا است، تصمیم بگیرید که بهداشت دهان و دندان را جدی بگیرید و هر شش ماه یک بار برای معاینه دندانها ، به دندان پزشک مراجعه کنید.

درمان جایگزین روت کانال چیست؟

• درمان جایگزین عصب کشی، کشیدن دندان است.
• ولی لزوماً حفظ دندان بهتر است. چرا که RCT درصد موفقیت بالای ۹۵ درصدی دارد.
• حفظ دندان باعث جلوگیری از مشکلاتی می شود که در آینده قرار است رخ دهد.
• مثل مشکلات در جویدن، جا به جا شدن دندانهای کناری، از دست رفتن حجم و دانسیته استخوان فک.
• همچنین حفظ دندان و انجام RCT و بعد آن ترمیم، از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه است چرا که هر جایگزینی مثل بریج یا ایمپلنت از نظر اقتصادی گرانتر است.

آیا دندان عصب کشی شده در ناحیه قدامى تغییر رنگ می‌دهد؟

خیر، در گذشته به دلیل ترکیبات مواد مورد استفاده براى درمان ریشه و همچنین باقیماندن مواد پرکردگى ریشه در داخل تاج دندان، امکان تغییر رنگ تاج وجود داشت. ولى در حال حاضر با تغییر ترکیبات سیلرهاى پرکردگى ریشه و همچنین تمیز کردن ناحیه تاجى دندان از مواد پرکردگى ریشه (توسط متخصص عصب کشی یا اندودنتیست) تغییر رنگ دندان‌هاى قدامى بعد از روت کانال تراپى به هیچ وجه رخ نمى‌دهد.

عصب کشی و روکش دندان

 آیا دندانى که عصب کشى شده است، نیاز به روکش دارد؟

• طرح درمان دندان از جهت نیاز به روکش و یا ترمیم بستگى به ساختار باقیمانده دندان بعد از درمان ریشه دارد.
• دندانپزشک با توجه به میزان پوسیدگى، شکستگى دندان و ترمیم هاى فعلى موجود در این مورد تصمیم میگیرد.
• قرار دادن روکش لزوما موجب تقویت دندان نمى شود.
• بلکه به دلیل اینکه دورتادور دندان تراش مى خورد، دیواره هایى که intact هستند نیز از بین مى روند.
• یک طرح درمان ترمیمى مناسب از جهت نوع تراش و انتخاب ماده پرکردگى مناسب مى تواند به خوبى جایگزین روکش باشد.

مطالعه بیشتر: لیست پزشکان متخصص درمان ریشه و عصب کشی شیراز

مشکلات مراجعین درمان عصب کشی

خیلی وقت ها شکایت بیماران از این است که جویدن یک سیب یا آدامس یا … ، باعث شکستن دیواره دندان و نیاز به عصب کشی RCT شده است.

در واقع شکستن دیواره دندان چیزی نیست که در اثر جویدن ساده خوراکی خاصی ایجاد شود. شکستن دیواره دندان به دلیل پوسیدگی است که مدتهای طولانی (۶ ماه تا دو سال) در ناحیه وجود داشته است و نادیده گرفته شده است. دیواره های دندان در اثر پوسیدگی وسیع، ضعیف شده و به مرور زمان این دیواره های ضعیف شده مستعد شکستگی می شوند و با جویدن هر چیز امکان شکستن آن وجود دارد. این حالت از شکستن دیواره های دندانی، بیشتر در پوسیدگی های بین دندانی رخ می دهد. شکایت شایع دیگر بیماران این است که قبل از سوراخ شدن دندان در اثر پوسیدگی، درد یا ناراحتی در این ناحیه نداشته اند و این اتفاق (سوراخ شدن دندان) به صورت ناگهانی و بدون پیش زمینه درد پیش آمده است.

احساس دندان درد

احساس دندان درد یا حساسیت در صورت پوسیدگی دندان، یک قانون نیست. به این معنا که امکان دارد که دندان تا حد نیاز به درمان روت کانال پوسیده شده باشد ولی بیمار هیچ درد یا ناراحتی قبل از آن احساس نکرده باشد. این موضوع به مقدار زیادی به آستانه درد افراد مختلف بستگی دارد. به این معنا که گاهی یک محرک کوچک در یک فرد می تواند ایجاد درد کند ولی در فرد دیگری محرک های بزرگ هم درد قابل توجهی ایجاد نمی کند. همچنین واکنش هاى بافت شناختی که در تاج دندان نسبت به پوسیدگی ایجاد می شود، در میزان احساس دندان درد نقش دارد که در این مبحث نمی گنجد.

در نهایت، احتمال اینکه با وجود نیاز دندان به درمان ریشه، بیمار هیچ سابقه دردی نداشته باشد، وجود دارد.

نتیجه‌گیری

• توصیه می‌کنیم از دندان های خود مراقبت کنید تا نیازی به عصب کشی دندان نداشته باشید.
• برای این منظور هرچند ماه یک‌بار یک معاینه ساده انجام دهید
• تا اگر نیازی به درمان داشتید، راحت‌تر و زودتر انجام شود
• و نیازی به درمان ریشه یا عصب کشی نداشته باشید.

مطالعه بیشتر: درد دندان چیست؟

• اگر بنا به دلائلی نیاز به درمان ریشه دندان داشتید مراقبت‌های لازم را قبل و بعد از درمان داشته باشید.
• استفاده از مسواک و نخ دندان و دهان‌شویه‌ها بسیار مفید و ضروری هست.
• از خمیردندان‌های حاوی فلوراید استفاده کنید.
• زبان خود را نیز مسواک بزنید. در استفاده از خوراکی‌ها دقت بیشتری داشته باشید.