رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک

رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک، یک ناهنجاری فکی-دندانی است که در آن فک پایین از فک بالا عقب‌تر قرار دارد. این وضعیت اغلب باعث ایجاد اوربایت (overbite) می شود، که در آن دندان های جلوی فک بالا بیش از حد روی دندان های جلوی فک پایین قرار می گیرند درواقع دندان های جلو فک بالا برای قرار گرفتن بر روی دندان های جلوی فک پایین، باید به جلو حرکت کنند و همچنین اوربایت می تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد.

دلایل بروز رتروگناتیسم

• عوامل ژنتیکی
• سندرم های ژنتیکی
• بیماری های مادرزادی
• آسیب های صورت

عوامل ژنتیکی

در رشد فک ها، چندین ژن نقش دارند. این ژن ها می توانند بر اندازه، شکل و موقعیت فک ها تأثیر بگذارند. اگر فردی ژن هایی داشته باشد که رشد فک پایین را محدود می کند، ممکن است دچار رتروگناتیسم شود. عوامل ژنتیکی می توانند بر رشد فک ها تأثیر بگذارند و در نتیجه باعث رتروگناتیسم شوند. همچنین می توانند باعث ایجاد سندرم های ژنتیکی شوند که با رتروگناتیسم همراه هستند.

سندرم های ژنتیکی

در برخی سندرم های ژنتیکی، جهش در ژن های خاصی باعث می شود که رشد فک ها به طور غیرطبیعی محدود شود. این امر می تواند منجر به عقب رفتگی فک پایین شود. در پایین به برخی از این سندروم ها اشاره میکنیم:

• سندرم Pierre Robin
• سندرم Down
• سندرم Crouzon
• سندرم Treacher Collins
• سندرم Apert
• سندرم Pfeiffer
• سندرم Saethre-Chotzen
• سندرم Nager
• سندرم Goldenhar

بیماری های مادرزادی

اختلالات رشدی در برخی بیماری های مادر زادی باعث می شود که رشد فک ها به طور غیرطبیعی محدود شود که باعث رتروگناتیسم میشود.برخی از این بیماری های مادر زادی که میتوانند باعث ببروز رتروگناتیسم شوند عبارتند از:

• هیپوتیروئیدی مادرزادی
• شکاف کام
• شکاف لب
• و سندروم های نام برده شده در بالا را نیز شامل میشود.

مشکلات رتروگناتیسم

رتروگناتیسم میتواند عواقب جسمی و روانی داشته باشد.

عواقب جسمی

• مشکلات گفتاری، مانند تلفظ صدای “س”
• مشکلات جویدن و بلع
• مشکلات تنفسی، مانند آپنه خواب
• مشکلات دندانی، مانند فرسایش دندان

عواقب روانی

عقب رفتگی فک می تواند عواقب روانی نیز داشته باشد. برخی از افراد دچار رتروگناتیسم ممکن است از ظاهر خود احساس ناراحتی کنند و از حضور در جمع اجتناب کنند. این وضعیت می تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس و مشکلات اجتماعی شود.

درمان رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک

درمان رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک به شدت این وضعیت بستگی دارد. در موارد خفیف، ممکن است بتوان با ارتودنسی، موقعیت فک ها را اصلاح کرد. در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی فک باشد. درمورد شیوه های درمانی رتروگناتیسم در ادامه توضیح میدهیم:

ارتودنسی

انواع ابزارهای ارتودنسی که می توانند برای درمان عقب رفتگی فک استفاده شوند عبارتند از:

• براکت های ثابت: جنس این براکت ها از فلز یا پلاستیک است که با چسبیدن به سطح دندان ها و اتصالشان به سیم های فلزی میتوانند به آرامی دندان ها را به موقعیت جدید خود حرکت دهند.
• براکت های متحرک: از این براکت ها برای اصلاح مشکلات خفیف دندانی استفاده میشود و قاببل برداشت هستند یعنی در هر زمان که بخواهید میتوانید آن را بردارید.
• الاینرهای شفاف: الاینر ها قالب های پلاستیکی انعطاف پذیری هستند که در دهان قرار میگیرند و به آرامی دندان ها را به موقعیت جدیدشان حرکت میدهد.

درصورتی که در شهر زیبای شیراز زندگی می‌کنید و به رتروگناتیسم خفیف دچار شده اید می‌توانید در سایت دندانپزشکان ایران نوبت آنلاین بگیرید و به یک متخصص ارتودنسی در شیراز مراجعه کنید.

جراحی فک

جراحی فک یک روش جراحی است که برای اصلاح ناهنجاری های فکی استفاده می شود. در مورد رتروگناتیسم، جراحی فک می تواند برای جلو آوردن فک پایین استفاده شود. انواع جراحی های فک که می توانند برای درمان رتروگناتیسم استفاده شوند عبارتند از:

• استئوتومی فک پایین: استخوان فک پایین بریده می شود و سپس به جلو حرکت داده می شود.
• استئوتومی فک بالا: استخوان فک بالا بریده می شود و سپس به جلو یا عقب حرکت داده می شود.
• استئوتومی دو فک: استخوان های فک بالا و پایین هر دو بریده می شوند و سپس به موقعیت جدید خود حرکت داده می شوند.

در صورتی که به رتروگناتیسم شدید شدید دچار شده اید می‌توانید به  یک جراح فک و صورت در شیراز مراجعه کنید.

عوارض درمان رتروگناتیسم

عوارض درمان رتروگناتیسم در دو روش نام برده شده درمان متفاوت خواهد بود:

عوارض درمان رتروگناتیسم با ارتودنسی

• حساسیت دندان ها
• درد
• تورم
• زخم شدن دهان
• سخت شدن تمیز کردن دندان ها

عوارض درمان رتروگناتیسم با جراحی فک

• عفونت
• خونریزی
• حساسیت
• درد
• تورم
• تغییر در حس چشایی
• تغییر در خط لبخند
• مشکلات جویدن و بلع
• مشکلات تنفسی

عوارض دیگری نیز ممکن است در اثر درمان عقب رفتگی فک ایجاد شوند. این عوارض عبارتند از:

• عوارض دارویی
• عوارض بیهوشی
• عوارض ناشی از بی حرکتی فک

کاهش خطر عوارض درمان رتروگناتیسم

در اینجا برخی از نکات برای کاهش خطر عوارض درمان رتروگناتیسم آورده شده است:

• قبل از شروع درمان، تمام آزمایش‌ها و معاینات لازم را انجام دهید.
• در طول درمان، تمام دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید.
• به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا پیشرفت درمان را بررسی کند.

جمع‌بندی رتروگناتیسم یا عقب رفتگی فک

یک ناهنجاری فکی-دندانی است که در آن فک پایین از فک بالا عقب‌تر قرار دارد. می تواند عواقب جسمی و روانی داشته باشد. درمان آن به شدت وضعیت بستگی دارد. در موارد خفیف، ارتودنسی کافی است. در موارد شدید، جراحی فک لازم است. بهترین زمان برای درمان، دوران کودکی و قبل از بلوغ است.