کراودینگ دندان چیست؟ روشهای درمان بهم ریختگی دندانها

کراودینگ (Crowding) به معنی بهم ریختگی یا شلوغی دندانها و شایعترین مشکل ارتودنسی و ناهنجاری فک و دندان است. زمانی که قوس فک فضای کافی برای رشد دندانهای جدید ندارد، بخاطر کمبود جا دندانها نامنظم و روی همدیگر در می‌آیند. کرودینگ نه تنها به زیبایی لبخند آسیب میزند بلکه عوارض متعددی بر غذا خوردن و حرف زدن دارد.

در این مطلب دندانپزشکان ایران ضمن آشنایی با علت و عوارض کراودینگ، روش های درمان و جلوگیری از آن آشنا میشویم.

کراودینگ یا شلوغی دندان ها چیست؟

بهم ریختگی دندانها یا کراودینگ نوعی اختلال در اثر کمبود فضای فک برای رشد دندانهای کودک است. این عارضه درجات مختلف خفیف و شدید دارد و باعث میشود دندانها چسبیده به هم، با زاویه کج یا جلو و عقب بیرون بیایند.

کراودینگ (شلوغی) شایعترین نوع مال آکلوژن (بدجُفتی) دندانها است و غیر از دلایل ژنتیکی، ممکن است بخاطر افتادن قبل موعد دندانها و عدم استفاده از فضانگهدار (اسپیسر) دندان هم بروز کند.

علائم کراودینگ دندانها

• دندانهای کج و نامرتب – بهم ریختگی و رشد دندان ها روی هم راحتترین روش تشخیص کراودینگ است.
• مشکل در جویدن غذا بخاطر نحوه [عدم] قرارگیری دندان فک بالا و پایین روی هم.
• اختلال گفتاری یا ناتوانی در تلفظ برخی صداها و کلمات

عوارض شلوغی و رشد نامناسب دندانها

علاوه بر علائم بالا مانند شایعترین عوارض کرودینگ یا شلوغی دندان ها شامل:

• مشکلات زیبایی لبخند و دندان – و به تبع، کاهش اعتماد بنفس
• درد فک و صورت بخاطر وضعیت بد استراحت فک
• مشکلات جویدن و صحبت کردن
• افزایش خطر پوسیدگی دندان: بخاطر فاصله کم یا زاویه کج دندانها، مسواک و نخ دندان به خوبی ذرات غذا و باکتری را پاک نمیکنند به همین دلیل خطر پوسیدگی دندان بیشتر است.
• شیوع بیماری های لثه: بهداشت ضعیف باعث تجمع پلاک و باکتری بین دندان و لثه میشود، بنابراین فرد مبتلا به کراودینگ در خطر بیشتر انواع بیماری لثه مثل ژنژیویت و پریودنتیت است.

علت اصلی کراودینگ و بهم ریختگی دندانها چیست؟

کراودینگ دندان‌ها می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله:

۱. دلایل ژنتیکی (ارثی)

ژنتیک اصلی ترین عامل تعیین اندازه و شکل فک و دندانها است. بنابراین کوچک بودن فک یا بیش از حد بزرگ بودن دندانها میتواند از عوامل ارثی کراودینگ دندان باشد. دلایل ارثی کراودینگ شامل:

1. فک کوچک
2. دندان های بزرگ و خرگوشی
3. رشد دندان اضافی در کودکان (هایپردونتیا)

برخی افراد بصورت ژنتیکی تعدادی دندان اضافی دارند که باید کشیده شوند تا دندانها در جای درست و با فاصله مناسب رشد کنند.

۲. عوامل محیطی و عادت های غلط در کودکی

هر نوع فشار یا عامل خارجی که باعث فشار مداوم به دندان باشد ممکن است نظم دندانها را به هم بریزد. عوامل محیطی و برخی عادات غلط منجر به شلوغی (کراودینگ) و بی نظمی دندانها:

• تنفس دهانی
• استفاده طولانی از پستانک
• مکیدن انگشت شست در کودکی
• زود افتادن دندان شیری کودک و عدم استفاده از  فضا نگهدار ارتودنسی
• مشکلات فک و صورت مثل جلو یا عقب بودن یا ناهنجاری فک ها (مال آکلوژن)

مراجعه منظم به دندانپزشک مخصوصا در سنین پایین تضمین خوبی برای سلامت و بهداشت دهان در بزرگسالی است. با مراجعه به کلینیک دندانپزشکی کودکان در شیراز میتوانید از عوارض شدیدتر در بزرگسالی و همچنین هزینه درمان های گرانی مثل ارتودنسی پیشگیری کنید.

انواع روش های درمان کراودینگ در دندانپزشکی

انتخاب بهترین روش درمان این اختلال دندانپزشکی به عوامل مختلفی مانند شدت کراودینگ، سن بیمار و وضعیت دهان و دندان بستگی دارد. با توجه به سن بیمار انواع روش درمان کراودینگ یا بهم ریختگی دندانها شامل:

۱. پیشگیری و درمان بهم ریختگی دندان در کودکان

قبل از رشد دندان های دائمی و تا زمانی که سن رشد فک کامل نشده، کراودینگ در کودکان به روشهای زیر جلوگیری و برطرف میشود:

• رفع عادت های غلط مثل مکیدن انگشت یا پستونک
• استفاده از فضانگهدار بعد از افتادن دندان شیری برای جلوگیری از شلوغی و نبود جای کافی برای رشد دندانهای دائمی
• استفاده از وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر
• کشیدن دندان های اضافی یا مشکل ساز
• اصلاح تنفس دهانی که تاثیر بدی روی وضعیت فک و نظم دندان دارد
• شروع درمان ارتودنسی از نوجوانی و در صورت نیاز ترکیب آن با مینی پلیت ارتودنسی

۲. درمان کراودینگ و دندانهای شلوغ در نوجوانی و بزرگسالی

طبیعتا رسیدگی و درمان کرودینگ و بهم ریختگی در کودکی سریع، آسان و کم هزینه تر است. اما جای نگران نیست چون در نوجوانانی یا بزرگسالی نیز درمان با توجه به شدت اختلال ناهنجاری فک و دندان به روشهای زیر وجود دارد:

ارتودنسی ثابت و متحرک برای درمان کراودینگ خفیف تا متوسط

بهترین روش درمان بهم ریختگی دندان (کراودینگ) و مشکلات خفیف تا متوسط ناهنجاری فک (مال آکلوژن) ارتودنسی است. ارتودنسی ۲ نوع ثابت و متحرک دارد که با توجه به شرایط و نیاز بیمار، دندانپزشک ارتودنسی در شیراز تشخیص میدهد کدام روش برای شما مناسب است.

• انواع ارتودنسی ثابت مانند براکت فلزی، سرامیکی و پشت دندانی وجود دارد که سرعت و تاثیر بهتری از ارتودنسی متحرک دارند.
• ارتودنسی متحرک با ریتینر های معمولی و نامرئی هم گزینه های خوب درمان شلوغی دندان هستند که راحتی و بهداشت بهتر دارند.

معمولا مشکل اغلب افراد کراودینگ دندانهای جلو است که هنگام لبخند مشخص هستند. در این صورت میتوانید بجای کل فک، فقط دندانهای پیش را ارتودنسی کنید که طبیعتا هزینه ارتودنسی چهار دندان جلو کمتر از کل فک است.

جراحی فک و ارتوسرجری برای ناهنجاری های شدید فک و دندان

جراحی فک همراه با ارتودنسی (ارتوسرجری) بهترین گزینه برای درمان مشکلات شدید بهم ریختگی فک است. زمانی که فک کوچک باشد و فضای کافی برای مرتب کردن دندان با ارتودنسی نباشد، فقط عمل جراحی کراودینگ را درمان میکند. برای تشخیص نیاز به جراحی باید به متخصص ارتودنسی یا جراح فک و صورت مراجعه کنید.

لمینت و کامپوزیت درمان سطح خیلی خفیف شلوغی دندان ها

گاهی لمینت و کامپوزیت دندان زمانی روش مناسبی برای رفع فاصله دندان یا سطح خفیف کراودینگ است. این روش درمانی تاثیر محدود دارد و علت مشکلات را برطرف نمیکند اما برعکس ارتودنسی تاثیر فوری دارد و معمولا کمتر از هزینه ارتودنسی دارد.

کشیدن دندان (به ندرت و در موارد خاص)

در موارد نادر که فک جای کافی ندارد و یک دندان باعث کج و نامرتب شدن سایر دندانها شود، گاهی کشیدن بهترین و ارزانترین روش است. برخی افراد نیز بصورت طبیعی تعداد دندانهای بیشتری در می آورند که باید به موقع کشیده شوند و برنامه درمان دندانپزشکی برای مدیریت کراودینگ داشته باشند.

پاسخ به سوالات متداول  شما (FAQ)

آیا ارتودنسی تنها راه درمان کراودینگ دندان است؟

خیر، ارتودنسی رایجترین روش درمان بهم ریختگی و شلوغی دندانهاست. بهترین درمان کرودینگ کودکان پیشگیری با استفاده از اسپیسر و اصلاح عادات غلط (پستانک و مکیدن انگشت) است. با توجه به سن و شدت کراودینگ درمان با جراحی فک و ارتوسرجری نیز امکان پذیر است.

آیا بهم ریختگی و شلوغی دندانها باعث درد می شود؟

بله امکان بروز درد فک یا حتی دندان درد به علت بدجفتی ناشی از اورکراودینگ دندانها وجود دارد.

آیا کراودینگ دندان قابل پیشگیری است؟

بله مراجعه منظم به دندانپزشک و ترک عادات بد دهانی نقش موثری در پیشگیری از کراودینگ دندان کودکان دارد. ضمن اینکه دندانپزشک میتواند از بروز این اختلال با ابزاری مثل نگهدارنده جلوگیری کند.

توصیه دندانپزشکان ایران درباره کراودینگ و بهم ریختگی دندانها

کراودینگ دندان اختلالی است که در آن دندانها فضای فک برای رشد کم است و دندانها هنگام بیرون آمدن به هم فشار وارد میکنند. به همین دلیل ممکن است دندانها روی هم قرار بگیرند، دچار چرخش زاویه شوند یا تو هم تو هم و شلوغ بیرون بیایند. کراودینگ دندان یا بهم ریختگی دندان‌ها، یکی از مشکلات رایج ارتودنسی است که احتمال بروز هم در دندانهای شیری و هم در دندان های دائمی را دارد.

همیشه، بهترین درمان پیشگیری است بنابراین بهتر است در سنین کودکی به دندانپزشک اطفال برای معاینه یا استفاده از فضا نگهدار مراجعه کنید. البته در بزرگسالی هم امکان درمان اختلال کراودینگ با ارتودنسی ثابت و متحرک وجود دارد. شما میتوانید با سامانه نوبتدهی دندانپزشکان ایران از بهترین دندانپزشک شیراز، تهران یا سایر شهرها رایگان و آنلاین نوبت ویزیت بگیرید.

منبع: GrossDentistas