آیا باید دندان عقل را بکشیم؟ + عوارض نکشیدن دندان عقل

دندانهای عقل یا آسیای سوم، اسم چهار (یا تعداد کمتر) دندان است که در ۱۵ تا ۲۲ سالگی در انتهای فک بالا و پایین در می‌آیند. با اینکه این دندانها مزایایی مثل کمک به جویدن لقمه و غذا دارند، در اغلب موارد معایب و عوارض دندان عقل شدیدتر و حتی خطرناک هستند. برخی از عوارض متداول دندان عقل شامل درد، عفونت لثه، پوسیدگی و صدمه به ریشه دندانهای مجاور و حتی مشکلات ارتودنسی هستند. در این مقاله دندانپزشکان ایران ما به شما کمک میکنیم متوجه شوید که با توجه به عوارض و خطرات، آیا بهتر است دندان عقل خود را بکشید یا جراحی کنید.

دندان عقل چیست و آیا حتما باید آنرا کشید؟

دندان عقل دندانی است که در انتهای فک و بعد از آخرین دندان (آسیا دوم) رشد می کند. این دندانها معمولا از سن ۱۵ تا ۲۲ سالگی شروع به رشد می کنند و تعداد آنها بین هیچ تا ۴ عدد است. بخاطر تکامل و تغییر رژیم غذایی انسان، معمولا این دندانها فضای کافی برای رشد ندارند و به باعث بروز مشکل و فشار به دندانهای مجاور میشوند.

برخلاف تصور عموم همیشه لازم نیست دندان عقل را بکشید. اگر فک جا داشته باشد و دندان عقل سالم در جای خود رشد کند، باعث پوسیدگی یا کج شدن دندانهای کناری نمیشود.

در چه مواردی کشیدن دندان عقل ضروری نیست؟

در شرایط زیر لازم نیست دندان‌های عقل (آسیای سوم) را بکشید، اگر این دندانها:

• سالم باشند
• بطور کامل و در جای مناسب رشد کنند
• باعث ایجاد ناهنجاری بایت (مال آکلوژن) نشوند
• یا اگر برای مسواک و نخ دندان مشکل دسترسی و بهداشت ندارند.

این در حالی است که در بسیاری از افراد دندان عقل به درستی در نمی‌آیند و باعث مشکل برای دندانهای دیگر یا عفونت لثه میشوند. آیا میدانستید دندان‌های عقل ممکن است با هر زاویه‌ای حتی بصورت افقی در فک رشد کنند؟ دندان عقـل درون لثه می تواند به حالت افقی و یا عمودی قرار گیرد.

مشکلات و عوارض متداول دندان عقل چیست؟

۱. دندان عقل نهفته و مخفی ماندن در لثه

اگر دندانها به دلایلی مانند فضای کم یا رشد زیر دندان دیگر نتوانند به حالت طبیعی بیرون بیایند، زیر لثه یا داخل فک گیر میکنند. به این عارضه دندان عقل نهفته میگویند که در صورت عدم جراحی ممکن است باعث عفونت یا کیست شوند. از آنجا که دندانهای عقل نهفته احتمال صدمه به ریشه دندانهای دیگر یا استخوان فک را دارند، خطرناک هستند و باید با روش جراحی کشیده شوند.

۲. رشد ناقص دندان عقل (عدم خروج کامل از لثه)

چون دندانهای عقل در انتهای فک رشد میکنند که دید و دسترسی کافی برای رعایت بهداشت مناسب ندارند، رشد ناقص آنها باعث ایجاد مسیر ورود باکتری‌ها به لثه میشود. بنابراین اگر دندان عقلی که کامل رشد نمیکند را نکشید خطر التهاب لثه (ژنژیویت) و بیماری لثه (پریودنتال) افزایش می یابد. دلیل دیگری که دندان‌های عقلی که رشد ناقص دارند را باید کشید عدم امکان ترمیم با مواد پرکردنی در صورت پوسیدگی است.

۳. دندان عقل میتواند باعث شلوغی و بهم ریختگی سایر دندانها شود

مورد دیگر عوارض و مشکلات نکشیدن دندان عقل احتمال کج شدن یا بهم ریختگی نظم و وضعیت دندانهای کناری (کراودینگ) است.

به همین دلیل اغلب دندانپزشکان توصیه میکنند اگر دندان‌های عقل کامل رشد نکردند یا نهفته ماندند، باید آنها را بکشید.

چه موقع باید دندان عقل خود را بکشیم؟

طبق توصیه انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) باید در موارد زیر دندان عقل خود را بکشید یا جراحی کنید:

• درد خود دندان یا در ناحیه رشد دندان عقل
• عفونت مکرر یا التهاب لثه اطراف دندان آخر فک پایین
• ایجاد کیست یا کیسه های پر از مایع در لثه
• ایجاد تومور در دهان
• صدمه به دندانهای مجاور (شامل پوسیدگی، آسیب به ریشه یا نظم دندان کناری)
• بیماری، التهاب یا آبسه لثه
• پوسیدگی دندان

همیشه تشخیص اینکه باید دندان عقل را بکشیم یا نه به همین سادگی نیست به همین علت باید با دندانپزشک یا بهترین متخصص جراحی فک و صورت در شیراز مشورت کنید. رشد این دندان می تواند دردناک باشد و مشکلاتی از جمله:

• عفونت لثه
• پوسیدگی عمومی دهان
• ایجاد کیست و تومور
• آسیب به دندانهای مجاور،
• پوسیدگی دندان و آسیب به ریشه دندان مجاور

را به وجود بیاورد. شدید ترین حالت زمانی است که دندان عـقل در زیر لثه آبسه می کند و نیازمند جراحی برای خروج آن از دهان است!

فرق روش جراحی دندان عقل با کشیدن چیست؟

تفاوت روش کشیدن دندان به میزان نهفتگی، فاصله از عصب فک و بیرون زدگی از لثه بستگی دارد. در صورتی که خطر کشیدن زیاد باشد دندان با جراحی یا فلپ لثه خارج میشود تا باعث آسیب نشود.

دندانپزشک با معاینه و تصویر سی تی اسکن یا در موارد خاص با عکس CBCT به راحتی تشخیص می دهد جراحی یا کشیدن روش بهتری است و اگر اصلا لازم است دندان را بکشید یا فعلا صبر کنید. به همین ترتیب، انتخاب بهترین روش کشیدن به میزان بیرون زدگی دندان‌عقل از لثه و زاویه در فک یا نسبت به دندان مجاور بستگی دارد.

چرا بهتر است هرچه زودتر دندان عقل را بکشیم؟

اکثر مواقع جراحی یا کشیدن دندان عقل در همان ابتدای کار که دندان تازه بیرون آمده (۱۵ تا ۲۲ سالگی) راحت‌تر و ایمن تر است. اگر زودتر دندان را بکشید:

• ریشه دندان کامل شکل نمیگیرد
• تراکم استخوان در فک کمتر است
• روند بهبود (ریکاوری) از جراحی دندان عقل در جوانی سریعتر است.

همچنین اینکار باعث پیشگیری از عوارض دندان عقل شامل:

• پیشگیری از بروز مشکلات ارتودنسی و ناهنجاری مثل کراودینگ
• جلوگیری از عفونت و انواع بیماری لثه
• پوسیدگی یا آسیب به ریشه دندان مجاور یا بیماری لثه رخ نمیدهد
• جلوگیری از بروز کیست و یا تومور

به همین دلیل بسیاری از جوانان قبل از بروز مشکلات و عوارض دندان عقل خود را میکشند.

توصیه دندانپزشکان ایران آیا باید دندان عـقل را کشید؟

بسیاری از افراد بر این باور هستند حتی زمانی که دندان عقـل مشکلی برای فرد ایجاد نمی کند باید از دهان خارج شود. با توجه به توضیحات و مواردی که در بالا خواندید، تشخیص دقیق ضرورت و اینکه آیا باید دندان عقل را بکشیم در نهایت به تصمیم جراح فک دهان و دندان یا دندانپزشک متخصص بستگی دارد. شما میتوانید با سامانه نوبتدهی آنلاین دندانپزشکان ایران از بهترین دندانپزشکان شیراز تهران یا شهر خود رایگان و بدون دردسر نوبت اینترنتی بگیرید.

پاسخ به سوالات متداول شما درباره ضرورت کشیدن دندان عقل

آیا کشیدن دندان عقل درد دارد؟

بله کمی، در بسیاری از موارد دندان عقل نهفته یا در وضعیت یا جای نامناسب رشد میکند و نیاز به جراحی یا فلپ لثه برای خروج دارد. البته با بیحسی موضعی حین عمل یا مسکن ها، درد قابل تحمل است.

مزایای نکشیدن: به چه علتی نباید دندانهای عقل را بکشیم؟

برخی از متخصصان دندانپزشکی معتقدند نکشیدن دندان عقل باعث بهبود عملکرد جویدن و در نتیجه هضم غذا میشود. علاوه بر این اگر دندان عقل با فاصله کافی از دندان کناری رشد کند، نه تنها خطری برای پوسیدگی و کج شدن آسیاب دوم ندارد، بلکه باعث حمایت و تقویت دندانها و فک میشود. بنابراین طبق نظر متخصصان دندان عقل میتواند برخلاف تصور قبلی، در مواردی حتی از کراودینگ و جابجایی دندانها جلوگیری کند.

معایب نکشیدن: به دلیل چه باید دندان عقل را کشید؟

در مواردی که دندانهای عقل فضای کافی برای رشد کامل ندارند، باید آنها را در فرصت مناسب به روش کشیدن یا جراحی از دهان خارج کنید. به خصوص در مورد دندان عقل نهفته یعنی زمانی که فک جای کافی ندارد و دندان زیر دندان دیگر رشد میکند و عملا در فک نهفته میماند. یا زمانی که دندان عقل زیر لثه میماند و بیرون نمیزند به همین دلیل ممکن است باعث درد، ورم و حتی آبسه شود. (طبق NHS)

آیا کشیدن هم زمان دندان عقـل بالا و پایین امکان پذیر است؟

بله، معمولا برای اینکه بتوانید غذا بخورید دندان عقل فک بالا و پایین یک سمت دهان با هم کشیده میشوند. همچنین اگر وضعیت دندان به گونه‌ای باشد که نیاز به جراحی نداشته باشد و باید آن را کشید و همچنین بیمار از بیماری خاصی رنج نبرد پزشک می‌تواند دندان عقـل بالا و پایین را در یک طرف دهان هم زمان بکشد.

آیا پس از کشیدن دندان عقـل باید آنتی بیوتیک مصرف کرد؟

پزشکان ممکن است برای پیشگیری از عفونت بعد از جراحی و یا در برخی موارد کشیدن دندان عقل آنتی بیوتیک تجویز کنند. اما مصرف آنتی بیوتیک در شرایط زیر الزامی است:

• افرادی که در زمان کشیدن دندان عقل عفونت دارند
• افرادی که سیستم ایمنی بدنی ضعیفی دارند
• افرادی که از بیماریهای خاص رنج می برند

کشیدن دندان عقل بالا راحت تره یا پایین؟

کشیدن دندان عقل فک بالا راحتتر از فک پایین است چون هم تراکم استخوانی فک بالا کمتر است، هم معمولا زاویه رشد نزدیک به عمودی است. علاوه بر این فک بالا برخلاف فک پایین ثابت است.

منبع: MayoClinic و NHS

بیشتر بخوانید :

اکسپوز کردن دندان نهفته در شیراز
کشیدن دندان در شیراز