روکش دندان چیست؟ تفاوت روکش فلزی، سرامیکی و PFM + عکس

روکش دندان (به انگلیسی Dental Crown) روشی در دندانپزشکی برای ترمیم و محافظت از دندان های شکسته، پوسیده و ضعیف است که از یک پوشش به شکل دندان بهره می گیرد. جنس های مختلف روکش دندان (سرامیکی، کامپوزیتی و فلزی) برای پوشش دندان هایی که عصب کشی یا ایمپلنت می شوند نیز استفاده می شود. در این مقاله دندانپزشکان ایران به جزئیات عمل، مزایا و عوارض، نتیجه و در چه صورتی باید به دندانپزشک مراجعه کنیم می پردازیم.

شاید برای شما هم سوال باشد که عمر روکش دندان چقدر است. دندانپزشکان بر اساس تجربه عمر روکش دندان را بین 5 تا 15 سال تخمین می زنند که این موضوع به میزان مراقبت شما بستگی دارد.

در این روش دندانپزشکی، ابتدا دندان آسیب دیده یا پوسیده تراشیده می شود و سپس یک روکش روی آن قرار می گیرد.

روکش دندان چیست؟

روکش از انواع پروتز دندان و پوششی به شکل تاج دندان شماست. از این روش دندانپزشکی برای ترمیم یا حفظ دندان های ضعیف، شکسته یا دچار پوسیدگی شدید استفاده می شود. انواع و جنس های مختلفی (سرامیکی، فلزی یا ترکیب هر دو PFM) برای روکشی که روی دندان شما قرار می گیرد وجود دارد.

این پوشش مانند یک کلاه روی سر دندان شما قرار می گیرد. برای اطمینان از اندازه و ثبات روکش، دندانپزشک مقداری از سطح مینای دندان را می تراشد و سپس روکش را روی دندان می چسباند و محکم می کند.

انواع روکش های دندان از جنس فلزی، سرامیکی (پرسلن)، پی اف ام (PFM) و رزین (کامپوزیتی) وجود دارد.

چه کسانی به روکش دندان نیاز دارند؟

معمولا روکش دندان برای موارد زیر بکار می رود:

• پوشش دندان عصب کشی شده
• محافظت و ترمیم دندان ترک خورده
• ترمیم دندان های شکسته
• پوشش ایمپلنت دندان
• محکم کردن پل دندان در جای خود
• پوشاندن سطح دندان هایی که لک یا زرد شدند
• تقویت دندان ضعیف که نمی شود با آمالگام جیوه یا انواع مواد پرکردنی ترمیم شود.

آمالگام دندان چیست؟ مزایا و معایب انواع مواد پر کردنی دندان

حال که می دانید چه افرادی نیاز به انجام روکش دندان دارند می توانید جهت دریافت مشاوره آنلاین و دریافت نوبت به لیست متخصص پروتز دندان در شیراز سایت ما سر بزنید.

معایب و مزایای انواع روکش دندان چیست؟

جنس ها و انواع مختلف روکش، اعم از فلزی، سرامیکی و پی اف ام وجود دارد. انتخاب بهترین روکش دندان از میان انواع مختلفی که وجود دارند قبل از هر چیز به سلیقه شخصی و وضعیت سلامت دهان شما بستگی دارد.

روکش تمام سرامیک دندان (پرسلن)

همچنین اگر حساسیت به فلزات دارید، روکش های سرامیکی و ایمپلنت تمام سرامیک با ظاهر و رنگ شبیه به دندان های اصلی معمولا جایگزین مناسبی هستند.

در اغلب موارد جنس این نوع روکش از زیرکونیا است که استحکام بیشتری نسبت به انواع دیگر سرامیک دارد. علاوه بر این روکش زیرکونیا آسیب کمتری به مینای دندان مقابل وارد می کند و از بروز درد یا حساسیت جلوگیری می کند.

فرق لمینت با روکش دندان چیست: روکش دندان بهتره یا لمینت؟

روکش فلزی دندان

در ساخت روکش فلزی عناصری مانند طلا، نیکل، کروم و پالادیوم بکار می روند. این دسته از روکش ها به ندرت می شکنند یا آسیب می بینند بنابراین بیشترین دوام را در میان انواع روکش های دندان دارند. علاوه بر این که برای نصب روکش فلزی سطح مینای دندان کمتر تراشیده می شود، این نوع از روکش مقاومت خوبی هنگام جویدن و گاز گرفتن نشان می دهد.

یکی از معیاب بزرگ روکش فلزی تفاوت رنگ آن با دندانهای دیگر است. در نتیجه دندانپزشک اغلب این جنس از روکش را برای پوشش دندان های آسیاب که در معرض دید نیستند توصیه می کند.

روکش پی اف ام (PFM) یا آلیاژ فلز و سرامیک

روکش پی اف ام ترکیبی از مزایای این دو ماده یعنی رنگ طبیعی سرامیکی و استحکام فلز را دارد. در ضمن دندانپزشک می تواند رنگ آن را دقیقا با رنگ دندان هایتان تنظیم کند.

با وجود مزایایی مانند زیبایی، استحکام و رنگ طبیعی دندان روکش های پی اف ام معایبی نیز دارد. بطور مثال ممکن است پوشش سرامیکی به مرور زمان ساییده و کنده شود و فلز زیرین مشخص شود. همچنین ممکن است روکش PFM به تدریج مینای دندان مقابل (که سطح رویی آن ها در تماس است) را از بین ببرد.

البته عمر این نوع روکش تقریبا به اندازه انواع فلزی است با این تفاوت که استفاده از آن ها محدود به دندان های عقبی (آسیاب) نیست و روکش های پی اف ام برای دندان های جلویی نیز مناسب هستند.

روکش تمام رزین (کامپوزیتی) دندان

معمولا روکش از جنس رزین قیمت کمتری دارد اما از طرفی حساس تر است و زودتر از روکش پی اف ام می شکند.

در بیشتر موارد روکش رزین برای ساخت روکش موقت بکار می رود اما عمر متعارف این روکش بین سه تا پنج سال است.

روکش سرامیک فشرده

روکش پرسی سرامیکی مثل PFM یک هسته مرکزی فشرده دارد که هسته آن، بر خلاف جنس فلزی با ذوب و پرس سرامیک درست می شود.

با این که روکش سرامیک فشرده ظاهری طبیعی و زیبا دارد، مانند روکش پی اف ام مستعد شکستگی تدریجی است.

روکش فوری (یک روزه)

بعضی از دندانپزشکان از ابزار کامپیوتری برای طراحی یا ساخت روکش در همان نوبت مراجعه به کلینیک استفاده می کنند. در این روش مدرن کامپیوتر با استفاده از مدلسازی سه بعدی قالب گیری و طراحی را انجام می دهد. بعد از این مرحله، دستگاه دیگری روکشی از جنس تمام سرامیک برای دندان شما می سازد.

مراحل روکش دندان

در این قسمت تمامی اتفاقاتی که از لحظه مراجعه می افتد را برای شما شرح می دهیم تا با اطلاعات کافی و خیالی راحت برای انجام روکش به دندانپزشک بروید.

روکش دندان چطور انجام می شود؟

معمولا روکش گذاری دندان در دو نوبت انجام می شود. در مراجعه یا مرحله اول روکش دندانپزشک کارهای زیر را انجام می دهد.

• آماده سازی دندان: در این مرحله برای این که روکش بتواند روی دندان قرار بگیرد و استحکام کافی پیدا کند باید مقداری از مینای دندان تراشیده یا سطوحی پر شود.
• قالب گیری دندان: برای روکش دندانپزشک سپس از دندان اصلی که نقش پایه روکش را دارد قالب گیری می کند. قالب گیری دندان می تواند با خمیر بصورت فیزیکی یا به شکل دیجیتال و با اسکنر دستی انجام شود.
• روکش موقت: معمولا ساخت روکش اصلی دو تا سه هفته طول می کشد. در این مدت برای جلوگیری از آسیب به دندان، دندانپزشک روکش موقتی از جنس رزین یا آکریلیک برای شما می گذارد.

مرحله دوم مراجعه برای روکش

• زمانی که روکش دندان شما آماده شد، دندانپزشک ابتدا روکش موقت را بر می دارد. سپس شکل، رنگ و اندازه روکش را با وضعیت دندان شما مقایسه و تنظیم می کند.
• پس از اطمینان از این موارد روکش روی دندان شما قرار می گیرد و با نوعی چسب (سیمان) دندانپزشکی چسبانده و محکم می شود.

در بسیاری از موارد لازمه حفظ دندان اصلی – که اولویت همیشگی دندانپزشک است – انجام روکش است. اما گاهی شما حق انتخاب بین گزینه های دیگر دارید. برای همین شاید چرا روکش بهترین گزینه درمان برای شماست.

مزایا و عوارض روکش دندان

مانند هر روش درمانی دیگر، روکش یا تاج نیز مزایا و معایبی دارد. با بررسی آنها قطعا می‌توانید بهترین تصمیم را برای زیبایی لبخند خود بگیرید.

روکش دندان چه مزایایی دارد؟

اصلی ترین مزیت روکش دندان حفظ دندان اصلی و پیشگیری از نیاز به کشیدن آن است. دیگر مزایای روکش دندان چیست؟

• ترمیم دندان های شکسته یا پوسیده.
• جلوگیری از سایش دندان.
• بهبود وضعیت جویدن غذا.
• زیبایی شما و لبخندتان.
• عمر طولانی. در صورت رعایت بهداشت روکش بین پنج تا ۱۵ سال دوام دارد.

معایب و عوارض روکش دندان چیست؟

با وجود این مزایا، روکش دندان معایب و عوارضی دارد که معمولا قابل چشم پوشی است.

• برای نصب باید مقداری از مینای دندان تراشیده شود.
• ممکن است مخصوصا در چند هفته اول باعث حساسیت دندان شود.
• احتمال شکستن یا ترک خوردن وجود دارد.
• در صورت اندازه نامناسب باعث نفوذ باکتری و پوسیدگی می شود.
• در موارد نادر امکان واکنش آلرژی (حساسیت) وجود دارد.
• هزینه زیادی دارد.

آیا بعد از روکش دندان نیاز به استراحت خواهیم داشت؟

بعد از روکش نیازی به استراحت یا خودداری از ورزش و فعالیت وجود ندارد. اما ممکن است دندان ها تا چند هفته نسبت به سرما و گرما حساسیت پیدا کنند.

همچنین لثه اطراف همان دندان برای مدتی کوفتگی و حساسیت خواهد داشت. این عوارض طبیعی هستند و پس از چند روز از بین می روند. در ضمن برای تسکین درد می توانید مسکن های بدون نیاز به نسخه مانند استامینوفن مصرف کنید.

تغذیه بعد از روکش دندان: چه غذاهایی را نباید بخوریم؟

فارغ از این که روکش موقت است یا دائمی، باید از مصرف خوراکی های زیر پرهیز کنید چون ممکن است این مواد غذایی باعث شوند روکش آسیب ببیند یا جدا شود.

• خوراکی های چسبناک مانند سوهان، تافی و کارامل.
• ته دیگ
• آجیل و خوراکی های سفت
• یخ

عمر روکش دندان چقدر است آیا روکش دائمی است؟

با این که معمولا عمر روکش بین پنج تا ۱۵ سال است، با رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان می توانید بیش از ۳۰ سال بدون نیاز به تعویض از روکش دندان لذت ببرید. دقت کنید که در هر گونه از موارد شکستگی یا ترک باید فورا به دندانپزشک مراجعه و آن را تعویض کنید.

نحوه مراقبت از روکش دندان

برای افزایش دوام روکش موارد زیر توصیه می شوند:

• از غذاهای سفت و جویدنی دوری کنید.
• از خمیر دندان حاوی فلوراید و مسواک نرم استفاده کنید.
• نخ دندان بکشید.
• برای جلوگیری از ایجاد پلاک و پوسیدگی از دهانشویه ضد باکتری استفاده کنید.
• در صورتی که دندان قروچه می کنید، از دندانپزشک بخواهید به شما محافظ دهان بدهد.
• بطور منظم برای چک آپ دوره ای ومعاینه به دندانپزشک مراجعه کنید.

چه عوارضی شدید و نشانه فوریت پزشکی هستند؟

اگر چه علائمی داشتیم باید سریعا به دندانپزشک مراجعه کنیم؟

• مزه یا بوی بد دهان.
• لبه های تیز که زبان و لثه را اذیت می کنند.
• لق شدن روکش.
• ترک یا شکستگی روکش دندان.

برای مشاهده نمونه کار و اخذ نوبت نیز می توانید به لیست دندانپزشک متخصص روکش دندان در شیراز با کلیک سر بزنید.

اطلاعات تکمیلی روکش دندان

اصلی ترین سوالهای متداول و پاسخ آنها که کمک می کنند با اطمینان بیشتری درباره روکش و نوع درمان تصمیم بگیرید در ادامه بخوانید:

آیا روکش کردن دندان درد دارد؟

معمولا هنگام روکش کردن دندان دردی حس نمی کنید اما کمی درد یا حساسیت بعد از این درمان طبیعی است. اگر در طول انجام روکش درد حس کردید به دندانپزشک اطلاع دهید تا دوز داروی بی حسی را بیشتر کند.

روکش بهتر است یا لمینت دندان؟

روکش و لمینت در موارد زیر تفاوت دارند:

• روکش دور تا دور دندان را می پوشاند اما لمینت یک لایه نازک از کامپوزیت یا سرامیک است که فقط روی سطح جلو دندان قرار می گیرد.
• هدف اصلی لمینت زیبایی و مخفی کردن ترک، شکستگی و تغییر رنگ دندان است.
• روکش اصولا برای ترمیم دندان بکار می رود و هدف آن بهبود سلامت دندان است البته در کنار این موضوع قطعا به زیبایی نیز کمک می کند.

بهترین جایگزین روکش دندان چیست؟

با توجه به نیاز و شرایط سلامت دهان و دندانی که دارید چند جایگزین برای شما وجود دارد.

• پر کردن مرکز دندان (اینلی) یا کل سطح رویی دندان (آنلی) برای مواقعی است که دندان به قدری آسیب دیده که نمی شود آن را پر کرد و هنوز به حدی خراب نیست که لازم باشد روکش شود.
• لمینت نیز یکی دیگر از روش های ترمیم جایگزین روکش است که اغلب بخاطر زیبایی و نه ترمیم پوسیدگی و شکستگی انجام می شود. لمینت نوعی روکش سرامیکی است که به سطح جلو دندان متصل می شود و می تواند عیوب را مخفی کند.
• کشیدن دندان و جایگزینی با ایمپلنت در مواردی که دندان دچار شکستگی یا پوسیدگی شدید شود، نتیجه روکش قابل پیش بینی نخواهد بود. بنابراین در موارد خاص دندانپزشک تصمیم می گیرد که دندان اصلی با ایمپلنت جایگزین شود.

آیا تاج با روکش دندان تفاوت دارد؟

در واقع تاج همان روکش دندان است و هر دو به یک درمان دندانپزشکی اشاره می کنند، پس این دو جز در اسمشان تفاوتی ندارند.

مرور و توصیه دندانپزشکان ایران

• روکش دندان برای ترمیم دندان هایی که دچار پوسیدگی، شکستگی و فرسایش هستند انجام می شود.
• انواع مختلفی از روکش با جنس های متفاوت وجود دارند مانند فلزی، انواع سرامیکی مثل زیرکونیا و تلفیق فلز و سرامیک (PFM)
• بهترین نوع روکش دندان برای شما به عواملی مانند سلیقه، بودجه و هدف شما بستگی دارد.
• روکش دندان دوام زیادی دارد اما نشکن نیست و ممکن است پس از مدتی (حدود ۱۵ سال) نیاز به تعویض پیدا کند.

بنابراین باید بهداشت دهان یعنی استفاده از مسواک، نخ دندان و دهانشویه را جدی بگیرید و بطور منظم برای چک آپ به دندانپزشک مراجعه کنید. با رعایت این موارد می توانید برای مدت طولانی تری (بیش از ۳۰ سال) سلامت روکش را تضمین کنید.

منبع: مقالات دندانپزشکی ClevelandClinic