ایزولاسیون در دندانپزشکی چیست و چه اهمیتی دارد؟

ایزولاسیون در دندانپزشکی به معنی جداسازی دندان تحت درمان از باقی دندان ها یا بافت لثه، بزاق و خون است. روش های مختلفی برای ایزولاسیون دندانپزشکی وجود دارد اما هدف همه این روش‌ها بهبود دید و دسترسی دندانپزشک و کاهش انتقال آلودگی یا عفونت باکتری است.

جداسازی در دندانپزشکی اولین بار در سال ۱۸۶۴ توسط یک دندانپزشک در نیویورک با استفاده از یک لایه پلاستیکی انجام شد. امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی، رابردم (Rubber dam) جایگزین آن لایه پلاستیک شده است.

چرا ایزولاسیون در دندانپزشکی مهم است؟

متخصصان به علت‌های مختلفی دندان ها را از بقیه نواحی دهان ایزوله می کنند. به‌طور کلی مهمترین دلایل ایزولاسیون در دندانپزشکی شامل:

• کنترل ترشح بزاق: عدم تماس بزاق اضافی بیماران مخصوصا کودکان با مواد دندانپزشکی
• کنترل حرکات بیش از حد زبان بیمار و جلوگیری از ایجاد مشکل در روند درمان
• راحتی دندانپزشک اعم از دید و دسترسی بهتر به دندان
• ایزولاسیون با رابردم برای درمان هایی مانند ایر ابریژن – (دندانپزشکی بدون درد و دریل – مزایا و معایب لیزر و ایر ابریژن)
• افزایش کیفیت مواد ترمیم دندانپزشکی: این ترکیبات زمانی بهترین عملکرد را دارند که در مرحله ابتدایی در تماس با رطوبت نباشند.
• پیشگیری از خطر خفگی

استفاده از رابردم باعث ایجاد محیطی مجزا (ایزوله) در ناحیه کار دندانپزشک می‌شود و خطر تنفس یا بلع قطعات ریز ابزار دندانپزشکی را از بین می‌برد.

اگر هنگام عمل دندانپزشکی استرس دارید شاید ایزولاسیون توسط بهترین دکتر دندانپزشک شیراز باعث آرامش شما شود.

هدف ایزولاسیون در دندانپزشکی چیست؟

معمولا ایزولاسیون در دندانپزشکی با سه هدف اصلی انجام می‌شود:

۱.کنترل رطوبت

ایزولاسیون باعث می‌شود آب دهان، خونریزی لثه و باکتری‌ها وارد ناحیه ترمیم دندان نشود.

۲. جلوگیری از خطر خفگی

برای بعضی درمان های دندانپزشکی مانند عصب کشی دندانپزشک باید از قطعات ریزی استفاده کند. بنابراین ایزولاسیون ممکن است با هدف جلوگیری از ورود اتفاقی تجهیزات دندانپزشکی به ریه ها انجام شود.

۳. کنترل حرکت زبان و گونه

بافت های نرم دهان مانند زبان و داخل گونه (لپ) می‌توانند باعث اختلال در کار دندانپزشک شوند. ضمن اینکه ممکن است ناخواسته و ناشی از رفلکس زبان با ابزار دندانپزشکی (مثل دریل) برخورد کند و دچار آسیب شود. بنابراین ایزولاسیون (جداسازی) جلوی حرکت اضافی زبان را می گیرد تا نیازی نباشد نگران زخم شدن زبان یا گونه خود باشید.

سایر مزایای ایزولاسیون

• افزایش دقت و کارآیی
• ایمنی بیمار:ایزولاسیون با رابردم بیمار را از خطرات ابزارهای تیز و مواد شیمیایی حفظ می کند.
• کاهش خطر انتقال عفونت: جلوگیری از ورود باکتری‌ها به ناحیه تحت درمان خطر عفونت را به حداقل می‌رساند.
• کاهش استرس و اضطراب: بسیاری از بیماران احساس راحتی و آرامشی دارند چون دیگر لازم نیست نگران خفگی یا ابزار تیز باشند.

روش‌های ایزولاسیون باید چه خصوصیاتی داشته باشند؟

تکنیک ایزولاسیونی که دندانپزشک بکار می برد باید:

• آسان باشد و آسیبی به بافت نرم و سخت دهان بیمار وارد نکند.
• بیمار احساس درد یا ناراحتی نکند
• با کنترل وضعیت زبان دید بهتری به دهان بیمار بدهد
• پیشگیری از آلودگی مواد به رطوبت
• ناحیه و درمان تحت ترمیم را ایزوله (جداسازی) کند

انواع روش های ایزولاسیون در دندانپزشکی

روش های مختلفی برای ایزولاسیون در حین انجام درمان دندانپزشکی وجود دارد. به‌طور کلی تکنیک‌های ایزولاسیون به دو دسته روش‌های مستقیم و غیر مستقیم جداسازی تقسیم می‌شوند.

روش‌های مستقیم ایزولاسیون

• رابردم یا کافردام (کوفردام)
• رول پنبه
• گاز استریل
• درپوش آنگل (Dri Angle)
• دهان بازکن یا پراپ دهان
• آینه دندانپزشکی
• پد های جاذب
• نخ زیر لثه‌ای
• دستگاه ساکشن (مکش)
• سرجیکال گاید (راهنمای جراحی ایمپلنت دندان)

تکنیک های غیر مستقیم ایزولاسیون در دندانپزشکی

• پوزیشن راحت بیمار روی یونیت دندانپزشکی
• بی‌حسی موضعی: که باعث انقباض عروق و کاهش درد و ترشح بزاق می‌شود.
• داروهای ضد سیالوگ: که مانع ترشح بزاق می‌شوند مانند آتروپین
• داروهای آرام‌بخش و ضد اضطراب: که باعث کاهش ترس و استرس بیمار می‌شوند
• استفاده از شل کننده عضلات

رابردم چیست؟

رابردم (سد لاستیکی) اولین بار در سال ۱۸۶۴ در دندانپزشکی مورد استفاده قرار گرفت. جنس این لاستیک نازک از لاتکس است و زمانی که به درستی اطراف دندان قرار بگیرد مانند سدی در اطراف دندان تحت ترمیم عمل می کند، بنابراین دندانپزشک می‌تواند یک یا چند دندان را از سایر محیط دهان ایزوله کند. علاوه بر این رابردم از ورود زبان یا تماس ابزار یا مواد دندانپزشکی با رطوبت بزاق نیز جلوگیری می‌کند.

مزایای استفاده از رابردم برای ایزولاسیون

• محیطی خشک و تمیز برای عمل یا درمان ایجاد می کند
• بهبود دسترسی و دید دندانپزشک
• بهبود عملکرد و حفظ خاصیت ترکیبات دندانپزشکی
• جلوگیری از صدمه به بافت نرم دهان بیمار
• افزایش سرعت و دقت دندانپزشک، کاهش احتمال اشتباه یا مشکل در روند مراحل درمان

معایب رابردم برای ایزولاسیون

با اینکه رابردم مزایا و کاربردهای متعددی دارد، معایبی نیز دارد. برای نمونه:

• بخاطر جنس لاستیکی، امکان استفاده از این روش برای افرادی که حساسیت لاتکس (آلرژی) دارند وجود ندارد.
• در ضمن این تکنیک ایزولاسیون زمان زیادی می‌برد و برای هر درمانی به صرفه نیست.

موارد منع مصرف: چه موقع نباید رابر دم استفاده کرد؟

متخصصان در شرایط زیر استفاده از رابردم دندانپزشکی را ممنوع می کنند:

• برای دندان‌هایی که کامل بیرون نیامده اند مثل دندان عقل
• دندان هایی که بیش از حد کج یا نامرتب هستند
• برای درمان دندان آسیاب سوم که دسترسی به آن سخت است
• بیمارانی که مبتلا به آسم یا انسداد بینی یا مجرای تنفسی هستند.

ایزولاسیون در دندانپزشکی تکنیکی بسیار مهم و تاثیرگذار است که باعث افزایش قابل توجه کیفیت درمان، راحتی بیمار و دندانپزشک می‌شود. روش های غیر مستقیم و مستقیم برای جداسازی ناحیه درمان و جلوگیری از ورود رطوبت و باکتری مانند رابردام وجود دارند.

منبع مقالات دستگاه و ابزارهای دندانپزشکی ایزولاسیون DentalTix و dentalcoursesdelhi