نایت گارد دندان چیست؟ فواید و عوارض محافظ دندان قروچه

یکی از روش های موثر جلوگیری از دندان قروچه و عوارض خطرناک آن استفاده از نایت گارد (Nightguard) یا محافظ دندان است. در این مقاله دندانپزشکان ایران درباره نایت گارد، از انواع تا فواید و عوارض احتمالی استفاده می پردازیم.

نایت گارد دندان چیست و چطور از دندان قروچه محافظت می کند؟

محافظ دندان یا نایت گارد یک پلاک یا روکش پلاستیکی در دندانپزشکی است که از صدمات سایش یا دندان قروچه مخصوصا در شب محافظت می کند. دندان قروچه یا براکسیسم (Bruxism) معمولا در مراحل ابتدایی خواب بروز می کند و ممکن است باعث آسیب شدید به دندان و فک یا اختلال در خواب شود. با این که احتمال اینکه در روز دندان قروچه کنید وجود دارد، در بیداری به سرعت متوجه می شوید و لازم نیست نگران آن باشید.

علائم دندان قروچه در خواب

بسیاری از کودکان و بزرگسالان عادت دارند در خواب دندان قروچه کنند. اگر دچار براکسیسم هستید شاید متوجه نشوید در خواب دندان قروچه می کنید. بنابراین بهتر است به علائم براکسیسم خوب دقت کنید:

• شکستگی یا لب پریدگی دندان
• کریزلاین یا ترک مویی دندان
• هنگام بیدار شدن از خواب سردرد دارید
• سندروم TMJ (بیماری مفصل گیجگاهی ـ فک تحتانی)
• سایش مداوم دندان به طور ناخودآگاه

در صورت مشاهده علائم دندان قروچه به بهترین دندانپزشک در شیراز مراجعه کنید تا دچار عوارض شدیدتر نشوید.

مزایای محافظ دندان قروچه شبانه (Night Guard)

استفاده از نایت گارد فواید متعددی برای افرادی که دچار دندان قروچه هستند به همراه دارد، از جمله:

• جلوگیری از فرسایش و شکستگی دندان: همانطور که اشاره شد، نایت‌گارد با ایجاد مانع بین دندان ها، از ساییدگی و آسیب مینای دندان در اثر دندان قروچه جلوگیری می کند.
• کاهش درد فک: دندان قروچه باعث درد و فشار به استخوان و مفصل فک می شود. محافظ با کنترل فشار مفصل فک، درد، کوفتگی و مشکلات TMD را کمتر می کند.
• پیشگیری از سردرد ناشی از دندان قروچه: اگر صبح ها با سردرد و گرفتگی عضلات فک بیدار می شوید استفاده از گارد شب می تواند برای شما مفید باشد.
• بهبود کیفیت خواب: علاوه بر جلوگیری از براکسیسم، محافظ می تواند باعث بهبود تنفس و رفع اختلالات خواب مانند آپنه شود.
• کاهش استرس و اضطراب

انواع نایتگارد دندان: سفارشی و بدون نسخه

قبل از این که تصمیم به خرید بگیرید بهتر است با انواع محافظ دندان (نایت گارد) آشنا شوید. بسیاری از افراد می پرسند نایت گارد از کجا بخرم؟ به طور کلی دو نوع محافظ دندان وجود دارد:

۱. نایت‌گارد آماده – بدون نیاز به تجویز (OTC)

شما می توانید نایت گارد آماده را از داروخانه یا فروشگاه های لوازم ورزشی تهیه کنید بدون نیاز به نسخه تهیه کنید. چون اندازه این محافظ ها طبق قالب پیش فرض است، ممکن است لق باشند یا لثه را اذیت کنند. این نوع محافظ دندان دوام و جنس مرغوب ندارد اما قیمت مناسب تری دارد. به همین دلیل نوع دیگری از نایت‌گارد با دوام بیشتر و بدون عوارض خاصی تولید می شود:

۲. نایت گارد سفارشی ساز

این نوع محافظ دندان شب بصورت اختصاصی در لابراتوار طراحی و ساخته می شود. نایت‌گارد سفارشی با استفاده از قالب گیری تولید می شود پس می توانید از دوام، اندازه مناسب فک و عدم عوارض آن مطمئن باشید.

متخصص پروستودنتیست کیست؟ کاربرد و انواع پروتز های دندان

انواع نایت‌گارد بر اساس جنس و کاربرد

• نایت‌گارد نرم یا سافت (Soft)
• نایت گارد سفت (Hard)
• لمینتی دو طرفه یا دو لایه (Dual laminated)
• ترموپلاستیک (Thermoplastic)

البته در موارد شدید اختلال براکسیسم (دندان قروچه) یا آپنه خواب بهتر است با دندانپزشک مشورت کنید.

۱. نایت گارد نرم (سافت)

نوع سافت از جنس پلاستیک نرم و انعطاف پذیر طراحی می شود و برای کسانی که محکم دندان قروچه می کنند توصیه می شود. چون این نوع محافظ شب دندان نرم است افراد دوست دارند آن را محکم گاز بگیرند پس دوام و عمر آن معمولا کوتاه است.

۲. محافظ دندان هارد یا سفت

نوع هارد از پلاستیک سفت تر مانند آکریلیک ساخته می شود پس انعطاف پذیری کمی دارد. اگر دندان هایتان را در شب زیاد به هم می سابید یا فک تان قفل می شود دندانپزشکان توصیه می کنند نایت گارد سفت تهیه کنید. با وجود دوام بیشتر، عیب این نوع این است که در صورتی که وضعیت ساختار دندان شما تغییر کند یا گارد لق شود چاره ای جز تعویض آن ندارید.

۳. نایت‌گارد لمینت دو طرفه

محافظ دندان دو طرفه مزایای نوع نرم و سفت را ترکیب می کند. سطح داخلی این نوع نایت گارد نرم است اما لبه بیرونی آن از آکریلیک سخت و محکم است. بنابراین ضمن راحتی، دوام مناسبی نیز ارائه می کند.

۴. محافظ دندان ترمو پلاستیک

تجهیزات دندانپزشکی از جنس ترمو پلاستیک زمانی که با آب داغ یا گرم شسته شوند تغییر شکل می دهند. بنابراین اگر زمانی که محافظ ترموپلاستیک نرم و انعطاف پذیر است آن را داخل دهان خود قرار دهید مثل ماده قالبگیری وضعیت دقیق دهان و دندان شما را به خود می گیرد.

به همین علت این نوع محافظ دندان از نظر اندازه و نحوه قرار گرفتن در دهان از بهترین گزینه هاست. ضمن اینکه جنس موادی که در ساخت انواع نایت‌گارد ترمو پلاستیک بکار می روند حساسیت زا نیستند و متیل متا آکریلات ندارند (MMA-free).

عوارض استفاده از نایت گارد

محافظ دندان های سفارشی به دلیل اینکه اندازه فک و سازگار با وضعیت دندان شما هستند عوارض خاصی ندارند. اما نایت گارد معمولی که بدون نسخه از داروخانه تهیه می کنید ممکن است مناسب وضعیت خاص فک و دندان شما نباشد. معمولا عوارض محافظ دندان شب غیر استاندارد شامل:

• درد خفیف
• بد قرار گرفتن دندان ها روی هم و فک درد
• حرکت تدریجی دندان که مضر و مخل ترتیب دندان هستند (برعکس ارتودنسی)
• لق بودن نایت گارد که باعث درد، فشار و کوفتگی لثه می شود
• ایجاد مشکلات فک و دندان ناشی از محافظ غیر استاندارد

سخن پایانی دندانپزشکان ایران

متخصصین معتقدند بهترین راه پیشگیری از عوارض دندان قروچه (براکسیسم) در خواب، آپنه و … استفاده از نایت گارد (Night guard) است. امیدواریم اطلاعات این مقاله دندانپزشکان ایران درباره انواع و مزایای محافظ شبانه دندان برای شما مفید و کاربردی واقع شود.

منبع: روز دندانپزشکی مراقبت و پیشگیری از بیماری های دندان از Colgate و ProTeethguard