علت سفید شدن لثه چیست؟ + بیماریهای عامل لکه سفید لثه

رنگ طبیعی لثه‌ها متناسب با رنگ پوست ممکن است از صورتی روشن تا قرمز تیره متفاوت باشد. اما وجود لکه های سفید روی لثه یا رنگ پریدگی و سفید شدن تمام بافت لثه می‌تواند نشانه بیماری یا زنگ خطر سلامت دهان باشد. در این مطلب دندانپزشکان ایران ضمن معرفی شایع ترین علت های سفید شدن لثه، روش تشخیص و درمان آنها را بررسی میکنیم.

اصلی ترین علت های سفید شدن لثه چیست؟

هر نوع تغییر رنگ لثه – از سفید شدن تا قرمز و ملتهب شدن – ممکن است نشانه بیماری دهان و دندان باشد. این مطلب صرفا برای آگاهی شما و شناخت علل شایع سفید شدن لثه است تا بفهمید چه علائمی خطرناک و نیازمند مراجعه به متخصص بیماری های دهان در شیراز هستند. بطور کلی شایعترین علت لکه های سفید یا تغییر رنگ بافت لثه به ترتیب فراگیری شامل:

1. التهاب لثه (ژنژیویت): معمولا التهاب لثه با قرمزی و تورم مشخص میشود اما در موارد شدید احتمال رنگ پریدگی یا ایجاد لکه های سفید هست.
2. انواع آفت دهان
3. برفک دهان (عفونت قارچ کاندیدیاز) که از علل شایع سفید شدن لثه کودکان و نوزاد است
4. لکوپلاکیا (Leukoplakia)
5. سفید شدن لثه بعد درمان دندانپزشکی: مثل سفید شدن موقت لثه بعد ایمپلنت، کشیدن دندان یا بلیچینگ دندان
6. کم خونی (آنمی)
7. لیکن پلان دهانی (Oral Lichen Planus)
8. سرطان لثه و دهان (Oral Cancer)

در ادامه هر کدام از این علت ها را با جزئیات و روش درمان آنها بررسی میکنیم:

۱. التهاب و بیماری لثه علت ورم و سفید شدن

معمولا شایعترین علائم التهاب لثه (ژنژیویت) قرمزی و ورم لثه هستند. عدم درمان به موقع باعث بیماری لثه در موارد شدید مثل بیماری دهان خندقی (ANUG) یا تحلیل لثه باعث ایجاد لکه های سفید میشود. التهاب عارضه ای بسیار شایع است که معمولا به علت تجمع پلاک (جرم دندان) یا عدم رعایت خوب بهداشت دهان بروز میکند.

اگر لثه مخصوصا اطراف دندان سفیدتر یا قرمزتر از حالت طبیعی است یا هنگام مسواک و نخ دندان خونریزی میکند، احتمال التهاب لثه زیاد است. موارد خفیف ژنژیویت با رعایت بهداشت دهان و پاکسازی پلاک قابل درمان است اما موارد شدید (پیوره) فقط با مراجعه به متخصص بیماری یا جراح دهان درمان میشود.

مرتبط: علت لکه سفید روی دندان چیست؟

۲. آفت دهان علت لکه های سفید روی لثه

آفت ها زخم های کوچک با مرکز سفید یا زرد روی لثه، زبان و داخل لپ هستند. این زخم های دردناک علت یا درمان مشخص ندارند و معمولا آفتها خود بخود و بدون نیاز به مراجعه به دندانپزشک طی ۱ تا ۲ هفته خوب میشوند. اگر آفت بزرگ یا طولانی (۶ هفته) دارید باید به دهان پزشک یا دندانپزشک در شیراز مراجعه کنید.

اصلی ترین علت آفت سفید لثه زخم اجسام یا غذای تیز، مصرف طولانی آنتی بیوتیک، استرس یا ضعف ایمنی هستند. بسیاری از افراد رب انار برای درمان آفت یا عفونت لثه را سریعترین و بهترین درمان خانگی معرفی میکنند.

همچنین برای درمان آفت لثه و دهان توصیه میشود از غذاهای تند، ترش یا داغ که باعث حساسیت و تحریک میشوند پرهیز کنید.

۳. برفک دهان علت سفید شدن لثه و زبان نوزاد یا کودک

برفک نوعی عفونت قارچی دهان است که در کودکان، نوزادان و سالمندان که ایمنی ضعیفتر دارند شایعتر است. این عفونت که ظاهر سفید خامه ای دارد باعث سفیدی لثه، زبان یا گونه ها میشود.

برفک دهان ناشی از قارچ کاندیدیاز است و معمولا با داروی ضد قارچ و دهانشویه مخصوص درمان میشود. علائم برفک علاوه بر لکه های بزرگ سفید لثه، شامل کاهش حس چشایی، احساس پنبه ای در دهان و ضایعات شبیه پنیر دلمه ای که به راحتی جدا میشوند است.

۴. بیماری مخاطی لکوپلاکیا (لوکوپلاکی)

لوکوپلاکی نوعی بیماری مخاط دهان با علائم لکه های ضخیم سفید (یا خاکستری) روی لثه و اطراف زبان است. لکه های سفید خاکستری لکوپلاکیا برعکس برفک تراشیده نمیشوند. علتهای شایع بیماری لکوپلاکیا مصرف سیگار و تنباکو بدون دود یا عوامل محرکی مثل نوشیدنی الکل یا پروتز دندان بی کیفیت هستند.

برای تشخیص و درمان لکوپلاکیا لثه حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. این بیماری مخاطی انواع خطرناک و علت های متفاوت دارد بنابراین درمان طبق نوع لوکوپلاکی از فریز (انجماد) تا برداشتن با لیزر یا جراحی متفاوت است. برخی از انواع این بیماری:

• لکوپلاکیای خالدار: (لکه های سفید با حاشیه قرمز) که ممکن است نشانه اولیه سرطان باشد
• لکوپلاکیای مویی: لکه‌های سفید و کرکی روی زبان و لثه ناشی از ضعف سیستم ایمنی

۵. سفید شدن لثه بعد ایمپلنت، کشیدن یا عصب کشی دندان

فشار ناشی از درمان یا آسیب تجهیزات دندانپزشکی از عواملی است که باعث میشود لثه بطور موقت سفید یا لک شود. سفید شدن لثه بعد ایمپلنت، کشیدن دندان یا عصب کشی معمولا موقت و بخشی از فرایند طبیعی ترمیم زخم است. این بافت سفید روی لثه گرانوله نام دارد که بافتی ظریف از عروق خونی، کلاژن و گلبول های سفید است.

معمولا لکه های سفید لثه بعد از جراحی یا درمان دندانپزشکی بعد چند روز تا چند هفته برطرف میشود. اما علائمی مثل سفید شدن مداوم یا طولانی، داشتن درد، التهاب یا خارج شدن چرک نشان دهنده عفونت یا عارضه خطرناک حفره خشک هستند.. بهترین روش تشخیص عفونت از گرانولاسیون، توجه به مدت زمان عارضه یا مراجعه به دندانپزشک است.

درمانهای دندانپزشکی عامل لک سفید و ورم لثه

• ایمپلنت دندان
• کشیدن دندان
• عصب کشی
• بلیچینگ یا سفید کردن دندان

۶. کم خونی عامل رنگ پریدگی و سفیدی عمومی لثه

لثه های فرد دچار کم خونی ممکن است رنگ پریده یا سفیدتر از رنگ طبیعی باشند. شایعترین علت های کم خونی کمبود آهن یا ویتامین B12، سوء تغذیه و بیماری های پیش زمینه هستند.

سفیدی لثه ناشی از کم خونی با علائمی مثل خستگی و ضعف عمومی، سرگیجه، سردی دست و پا یا رنگ پریدگی صورت قابل تشخیص است. درمان این عارضه با مراجعه به پزشک و کنترل بیماری زمینه‌ای مثل تغییر رژیم غذایی و مصرف دارو (مکمل آهن، فولیک اسید و ب ۱۲) تا حدودی برطرف میشود.

۷. لیکن پلان دهانی – خطوط توری سفید روی لثه

لیکن پلان دهانی از بیماری های التهابی مخاط دهان است که باعث جوش سفید یا خطوط و لکه های سفید به شکل تور یا نخ روی لثه و زبان میشود. پزشکان معتقدند علت لیکن پلان لثه بیماری خود ایمنی مخاط دهان است.

همه انواع لکه های سفید لثه لیکن پلان دهانی درد ندارند اما علائمی مثل خارش و سوزش شایعتر هستند. این بیماری مزمن مثل اغلب بیماری های خود ایمنی درمان قطعی و مشخص ندارد. اما با مراجعه به پزشک باید علائم این بیماری برای جلوگیری از خطر سرطان کنترل شوند.

۸. لکه سفید ناشی از بیماری های نادر خود ایمنی یا سرطان

در بیماری های خود ایمنی، سیستم ایمنی و گلبول های سفید به اشتباه به بافت های بدن حمله میکنند. بنابراین بیماران مبتلا به لیکن پلان دهانی، لوپوس (SLE)، بیماری بهجت (چیچک)، بیماری کرون و سندرم شوگرن به علت حمله به بافت مخاطی معمولا دچار علائم ضایعات دهانی، التهاب و سفید شدن لثه می‌شوند.

۹. سایر عوامل سفید شدن لثه

عوامل زیر با تحریک مخاط دهان از علت های مهم بیماری یا لکه های سفید روی لثه هستند:

• عدم رعایت بهداشت دهان = بیماری های پریودنتال لثه
• مصرف انواع دخانیات اعم از سیگار، ویپ و پاد یا مصرف الکل = بیماری لکوپلاکیا یا تغییر رنگ لثه
• بیماری های مزمن مثل دیابت، نقص ایمنی و …

معرفی انواع جراحی لثه شامل روشهای درمان بیماری و زیبایی + هزینه امسال

بهترین روش درمان سفیدی لثه طبق علت و نوع بیماری

سفید شدن لثه علتهای مختلفی دارد و ممکن است نشانه بیماری خطرناک باشد. به همین دلیل اولین و مهمترین قدم درمانی مراجعه به دهان پزشک یا پاتولوژیست دهان برای تشخیص و سپس درمان بیماری که باعث سفیدی یا ورم لثه است.

علت سفید شدن لثه	بهترین روش درمان
لکوپلاکیا	ترک سیگار و الکل، تشخیص و درمان عوامل محرک، برداشتن لکه ها با کرایو، لیزر یا جراحی
برفک دهان	استفاده از داروهای ضد قارچ (قرص، لوزنج، دهانشویه)
کم خونی	تغییر رژیم غذایی، مصرف مکمل آهن، B12 و فولیک اسید
آفت دهان	پماد موضعی، رب انار، مکمل غذایی
التهاب لثه	رعایت بهتر بهداشت دهان شامل استفاده از مسواک و نخ دندان، جرم گیری، مراجعه به دندانپزشک
لیکن پلان دهانی	مصرف دارو طبق تجویز پزشک (معمولا کورتیکواستروئید موضعی)، بهداشت دهان و معاینات منظم دندانپزشکی
سفید شدن لثه بعد ایمپلنت یا کشیدن دندان	سفید شدن لثه بعد ایمپلنت یا کشیدن دندان موقت است و با رعایت بهداشت و توصیه های دکتر خوب میشود
سرطان دهان	نیازمند مراجعه و تشخیص زودهنگام توسط پزشک – درمان هدفمند بر اساس مرحله بیماری

درمان خانگی سفید شدن لثه

تشخیص و درمان خانگی هرگز جایگزین درمان تخصصی توسط دندانپزشک نیست. بنابراین در صورت خونریزی، ورم، یا سفیدی مداوم و طولانی لثه (بیش از ۲ هفته) باید فورا به دهان یا دندان پزشک مراجعه کنید.

تا زمان مراجعه به دکتر یا با شروع علائم، درمان های خانگی زیر با ارتقا سطح بهداشت دهان می توانند از بروز علائم خفیف یا بیماری جلوگیری کنند:

• غرغره آب نمک خاصیت ضدباکتری و ضدالتهابی دارد
• پرهیز از مصرف ویپ، پاد یا سیگار (عوامل لکوپلاکیا)
• استفاده از رب انار (مخصوصا برای درمان آفت)
• مسواک، نخ دندان و دهانشویه مناسب (بدون الکل)
• کاهش مصرف الکل
• برای آفت و بیماری التهابی خودداری از مصرف غذاهای محرک (مخصوصا ادویه ها و غذای تند یا اسیدی)

پاسخ به سوالات متداول شما

علت سفید شدن لثه بعد از ایمپلنت چیست؟

عوامل متعددی مانند عدم رعایت توصیه های بعد عمل میتوانند باعث لکه یا سفیدی موقت لثه شوند:

• کاهش موقت جریان خون به لثه (ایسکمی) ناشی از لیفت یا بخیه محکم لثه
• تشکیل لخته (بافت فیبرین)
• تروما یا آسیب به لثه ناشی از فشار تجهیزات تیز دندانپزشکی (حتی خود ایمپلنت)
• شروع عفونت باکتری (به ندرت) یا تجمع پلاک
• برفک دهان و لثه بخاطر استفاده طولانی از آنتی بیوتیک بعد ایمپلنت
• مرگ بافت (نکروز) که ممکن است سفید یا سیاه باشد
• حساسیت به داروی بی حسی
• بیرون زدگی و دیده شدن مواد پیوند استخوان

چه موقع برای لکه سفید روی لثه به دندانپزشک مراجعه کنیم؟

همیشه نسبت به تغییر رنگ لثه اعم از سفید شدن و رنگ پریدگی یا لک سیاه و قرمز شدن لثه حساس باشید. علائمی که بعد از ۱ تا ۲ هفته برطرف نمی شوند یا همراه با درد، خونریزی و هستند معمولا نشانه بیماری دهان و نیازمند مراجعه به دکتر دندانپزشک هستند.

تشخیص تخصصی و درمان فوری بیماری های دهان از لق شدن دندان یا بیماری های خطرناک لثه مثل سرطان جلوگیری میکند. سفید شدن لثه‌ها ممکن است نشانه طیفی از بیماری‌ها باشد که به راحتی و توسط افراد عادی قابل تشخیص نیستند. بنابراین توصیه ما در دندانپزشکان ایران، مراجعه منظم به متخصص دندانپزشکی و مشورت با دکتر برای تشخیص علت یا درمان تغییر رنگ یا لکه سفید روی لثه است.

ما این مطلب با کمک منابع معتبر دندانپزشکی مثل NestDental برای شما آماده کردیم.