بهترین روش برای شستن دندان مصنوعی: بایدها و نبایدها

فارغ از این که دندان های مصنوعی کامل یا تکه ای (پارسیل) دارید شستن پروتز متحرک دندان نیاز به رعایت نکات بهداشتی مخصوصی دارد تا از لکه سیاه، جرم یا خرابی آن ها جلوگیری شود. در این مقاله دندانپزشکان ایران به مهمترین سوالات شما درباره بهترین روش برای شستن دندان مصنوعی (دنچر) و سفید کردن آن می پردازیم.

چگونه دندان مصنوعی را تمیز کنیم؟ از کدام روش اجتناب کنیم؟

در ادامه بهترین روش ها برای شستشو و سفید کردن پروتز دندان مصنوعی (Denture) را بررسی می کنیم و نکاتی که باید از آن ها خودداری کنید را بررسی می کنیم. قبل از هر چیز اگر نیاز به دندان مصنوعی دارید اما درباره مزایا و شرایط آن مطمئن نیستید، می توانید برای معاینه جهت امکان استفاده از دنچر یا پروتز مصنوعی با بهترین دندانپزشک در شیراز مشاوره کنید.

همچنین اگر از روش های جدید دندان مصنوعی با پایه ایمپلنت استفاده کنید لازم نیست پروتز را از دهان خارج کنید تا آن را تمیز و سفید کنید. دندان مصنوعی با پایه ایمپلنت در دهان ثابت و محکم است و برای بهداشت آن فقط لازم است مسواک بزنید.

دندان مصنوعی با پایه ایمپلنت چیست؟ | تفاوت ایمپلنت ثابت و متحرک

باید ها و بهترین نکات بهداشتی مراقبت از پروتز مصنوعی متحرک

معمولا عمر دندان مصنوعی بین ۷ تا ۱۰ سال است. دندانپزشکان توصیه می کنند نکات بهداشتی زیر را برای نگهداری و افزایش دوام پروتز باید رعایت کنید:

۱. بعد غذا دندان مصنوعی خود را بیرون بیاورید و تمیز کنید

لازم است پس از صرف هر وعده ابتدا پروتز را زیر آب بگیرید تا باقی مانده ذرات غذا خارج شوند. اینکار با جلوگیری از ایجاد پلاک از پوسیدگی دندان یا عفونت لثه پیشگیری می کند.

۲. هنگام شستن دندان مصنوعی بسیار احتیاط کنید نشکند

همیشه دقت کنید که موقعی که دندان مصنوعی متحرک را تمیز می کنید پلاستیک را خم نکنید یا گیره ها را نشکنید. برای اینکه نگران افتادن و شکستن پروتز مصنوعی دندان نباشید می توانید یک حوله کنار سینک بگذارید یا سینک را با آب پر کنید.

۳. بعد از این که دندان مصنوعی را در آوردید دهان خود را بشویید

اگر دندان مصنوعی پارسیل (تکه ای) دارید می توانید با مسواک نرم یا گاز بهداشتی دندان های طبیعی، زبان، لثه و داخل دهان خود را تمیز کنید. البته ابتدا لازم است اگر چسب دندان روی لثه شماست آن را پاک کنید.

۴. دندان مصنوعی متحرک خود را هر شب بشویید

اگر فرصت شستشو دندان مصنوعی بعد از هر وعده را ندارید حداقل هر شب یک بار آن ها را تمیز کنید. شاید بپرسید چگونه دندان مصنوعی را تمیز کنیم؟

1. برای این کار ابتدا پروتز مصنوعی را با آب ولرم خیس کنید و بشویید.
2. سپس با مسواک نرم و خمیر دندان یا صابون ملایم ذرات غذا، پلاک باکتری و رسوبات دیگر را از بین ببرید.
3. دقت کنید که خمیر دندان سفید کنند یا سایر انواع محصولات بهداشتی قوی باعث سایش دندان مصنوعی و کاهش عمر آن می شوند.

اگر از چسب دندان مصنوعی استفاده می کنید دقت کنید که حفره های لبه دندان مصنوعی که روی لثه شما قرار می گیرند را به خوبی تمیز کنید تا ذرات چسبیده کامل تمیز شوند.

۵. مراجعه به دندانپزشک: لق شدن پروتز یا بروز علائم خطرناک

اگر دچار پروتز مصنوعی شما لق شده است در فرصت مناسب به دکتر دندانپزشک مراجعه کنید. اگر دندان مصنوعی لق باشد می تواند باعث درد، آفت دهان و زخم یا عفونت لثه شود. دکتر دوباره پروتز شما را با ریلاین و ریبیس کردن تنظیم می کند تا دنچر داخل دهان شما سفت قرار بگیرد و دچار عوارض لقی و آسیب لثه نشوید.

در صورتی که تنظیم پروتز با ریلاین (آستر) مجدد مشکلات را حل نکند ممکن است نیاز به سفارش دوباره دندان مصنوعی پیدا کنید. با دندانپزشک درباره مزایا و امکان انجام ریلاین و تنظیم مجدد پروتز مشورت کنید.

علائم خطرناک: چه موقع به دندانپزشک مراجعه کنیم؟

اگر هر کدام از علائم زیر را مشاهده کردید فورا به دکتر یا دندانپزشک مراجعه کنید:

• آفت دهان
• التهاب و قرمزی لثه
• زخم یا خونریزی بافت لثه
• بوی بد دهان

علت بوی بد دهان در سالمندان بعد مسواک چیست؟ ۸ دلیل هالیتوزیس

همچنین اگر پروتز دندان دچار مشکلات زیر شد به بهترین دندانساز در شیراز (متخصص پروتز مصنوعی) مراجعه کنید:

• راحت نیست یا احساس درد می کنید
• لق است یا درست و محکم در دهان قرار نمیگیرد
• هنگام صحبت یا غذا صدا ایجاد می کند
• دچار سایش و شکستگی شده است

۶. هرگز قرص یا پودر سفید کننده دندان مصنوعی را داخل دهان استفاده نکنید

این شوینده ها بسیار قوی هستند پس برای شستشو دهان انسان طراحی نشده اند. بنابراین ممکن است باعث زخم لثه و عفونت دهان شوند. همچنین اگر آن ها را قورت دهید احتمال مسمومیت، استفراغ، آسیب به دستگاه گوارش و … وجود دارد.

۷. شب ها دندان مصنوعی را داخل آب یا محلول مخصوص بگذارید

بیشتر انواع پروتز دندان مصنوعی برای حفظ شکل و حالت طبیعی خود نیاز به رطوبت دارند. بنابراین باید در طول شب دندان مصنوعی را داخل لیوان آب یا محلول مخصوص پروتز قرار دهید. می توانید درباره روش های مختلف نگهداری از دندان مصنوعی در شب با دندانپزشک خود صحبت کنید. همیشه دستورالعمل های سازنده پروتز را در مورد سفید کننده ها و استفاده از محلول هایی که برای شست و شو یا نگهداری بکار می روند را رعایت کنید.

۸. پروتز مصنوعی را قبل از استفاده آبکشی کنید

همیشه قبل از گذاشتن دندان مصنوعی آبکشی کنید مخصوصا اگر از محلول های نگهداری استفاده می کنید. ممکن است این محلول های شست و شو مواد شیمیایی مضر داشته باشند که باعث حالت تهوع، درد یا سوزش شوند. پس هرگز این محلول ها را غرغره نکنید، قورت ندهید و پروتز مصنوعی را قبل از آبکشی در دهان نگذارید.

۹. به‌طور منظم برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید

دندانپزشک با معاینه می تواند مشخص کند که هر از چه مدت برای معاینه یا جرمگیری دندان مصنوعی ویزیت شوید. چک‌آپ منظم کمک می کند دندانپزشک اطمینان حاصل کند دندان های مصنوعی شما راحت و محکم هستند و دهان شما دچار زخم یا آفت نمی شود.

نباید های شستن و سفید کردن دندان مصنوعی (دنچر)

به‌طور کلی برای افزایش دوام پروتز دندان مصنوعی باید از موارد زیر اجتناب کنید:

۱. محلول و مواد شوینده قوی و ساینده برای تمیزی پروتز استفاده نکنید

هرگز از مسواک های هارد (سخت) با الیاف زبر برای نظافت دنچر استفاده نکنید. همچنین خمیر دندان های قوی و سفید کننده باعث سایش و آسیب به دندان مصنوعی می شوند.

۲. اجتناب از خمیر دندان سفید کننده

معمولا خمیر دندان های سفید کننده حاوی هیدروژن پراکسید هستند که تقریبا هیچ فایده ای برای سفید کردن دندان مصنوعی ندارد. ضمن این که استفاده از خمیر دندان قوی باعث کاهش عمر دنچر می شود.

۳. هرگز نباید از وایتکس برای سفیدی دندان مصنوعی استفاده کنید!

برخلاف تصور بسیاری از افراد وایتکس و سفید کننده هایی از این دست باعث سفیدی دندان مصنوعی نمی شوند. بلکه طبق نظر دندانپزشکان احتمال ایجاد لکه یا خرابی پروتز را افزایش می دهند.

۴. دندان های مصنوعی که اتصالات فلزی دارند را در محلول کلر نگهداری نکنید.

محلول ها و شوینده های حاوی کلر باعث فرسایش و ایجاد لکه روی فلزات می شوند.

۵. خودداری از استفاده آب داغ برای شست‌و‌شو یا نگهداری پروتز

دندان مصنوعی را با آبجوش تمیز نکنید یا در آب داغ نگه ندارید. آب داغ باعث تغییر شکل و کج شدن قطعات پلاستیکی پروتز مصنوعی می شوند.

علت سیاه شدن دندان مصنوعی چیست؟

آیا دندان های مصنوعی شما سیاه شده یا دائم دچار لک می شوند؟ لازم است بدانید جنس اغلب دنچرها یا پروتزهای مصنوعی پلاستیک آکریلیک است که به راحتی لک می شود. به همین علت نوشیدنی و غذاهایی که میل می کنید همانطور که باعث زرد شدن دندان طبیعی می شوند، دندان مصنوعی را لک یا سیاه می کنند.

اصلی ترین علت سیاه شدن پروتز دندان مصنوعی مواد غذایی زیر است:

• قهوه و چایی
• سس گوجه فرنگی
• سیگار یا دخانیات
• شراب قرمز

سفید کردن دندان مصنوعی – رفع لکه های سیاه

با گذشت زمان یا به دلیل عدم رعایت بهداشت، امکان ایجاد پلاک باکتری و لک سیاه روی دندان مصنوعی وجود دارد. اما نگران نباشید چون روش های زیر برای سفید کردن دندان مصنوعی بسیار مفید و تاثیرگذار هستند:

• شستن دندان مصنوعی با آب ولرم و مسواک نرم به‌طور روزانه

پاسخ به سوالات متداول دندان مصنوعی: چطور پروتز ها را سفید کنم؟

• استفاده از محلول شستشوی مخصوص
• پودر سفید کننده دندان مصنوعی
• قرص سفید کننده دندان مصنوعی
• شستشوی دندان مصنوعی با جوش شیرین

قرص یا پودر سفید کننده دندان مصنوعی

این قرص یا پودرهای مخصوص حاوی مواد ضدعفونی کننده و سفید کننده هستند که لکه های سیاه دندان مصنوعی را تمیز می کنند.

1. طبق دستورالعمل روی بسته، مقداری پودر یا قرص سفید کننده را در یک لیوان آب حل کنید.
2. سپس دندان مصنوعی را چند دقیقه تا چند ساعت داخل محلول قرار دهید.
3. در پایان، پروتز مصنوعی را آبکشی کنید و با مسواک نرم جرمگیری کنید.

شستشوی دندان مصنوعی با جوش شیرین

جوش شیرین خاصیت سفید کنندگی و ضد باکتری دارد. پس می تواند لکه ها و بوی بد دندان مصنوعی ناشی از رسوب باکتری را به سرعت نابود کند.

1. برای این کار می توانید چند قطره آب روی مقداری جوش شیرین بریزید. سپس با مسواک نرم محلول خمیری را روی پروتز مصنوعی بکشید تا کامل سفید و تمیز شود.
2. یا بعد از اینکه آب روی جوش شیرین ریختید، کم کم هیدروژن پراکسید ۳٪ به آن اضافه کنید تا دندان مصنوعی کامل زیر آب فرو برود. می توانید این روش را قبل از خواب انجام دهید و تا صبح فردا صبر کنید تا دندان‌های مصنوعی شما سفید، تمیز و خوشبو شوند.

دقت کنید که در هر دو صورت حتما قبل از استفاده از پروتز مصنوعی آن را خوب آبکشی کنید.

مرور و توصیه دندانپزشکان ایران

درست مانند دندان های طبیعی، دندان های مصنوعی نیز نیاز به مراقبت و نگهداری روزانه دارند تا تمیز، درخشان و بدون لکه باقی بمانند. در غیر این صورت، باکتری ها می توانند روی آنها تکثیر یافته و موجب بوی بد دهان، عفونت و ناراحتی شوند.

به‌طور خلاصه برای سفید کردن یا شستن دندان مصنوعی باید:

• روزی چندبار یا بعد از غذا دندان مصنوعی متحرک خود را بیرون بیاورید و تمیز کنید
• وقت هایی که دندان مصنوعی را بیرون می آورید دهان خود را با گاز استریل یا مسواک نرم تمیز کنید
• شب ها دندان مصنوعی را داخل آب یا محلول شوینده مخصوص بگذارید

روش های بهداشتی که نباید انجام دهید:

• شستشو با وایتکس یا پراکسید هیدروژن
• اجتناب از استفاده از آب داغ، شوینده های قوی (مثل خمیر دندان سفید کننده) و مسواک هارد

منبع توصیه های بهترین متخصصان دندانپزشکی MayoClinic و DentureLiving درباره نگهداری و نظافت پروتز مصنوعی