جستجو
برفک دهان چیست + علت علائم و درمان در کودکان و بزرگسالان
بروزرسانی: ۱۴۰۳/۰۱/۲۱ نویسنده : امین روغنیان

برفک دهان چیست + علت علائم و درمان در کودکان و بزرگسالان

|378 بازدید
|
0 کامنت
مطالعه: 3 دقیقه

برفک دهان (Thrush)، نوعی عفونت قارچی شایع بر اثر رشد بیش از حد قارچ کاندیدا (Candida albicans) در دهان است. این قارچ به طور طبیعی در دهان، گلو، دستگاه گوارش و حتی روی پوست ما زندگی می کند. گاهی به دلایل مختلف، تعادل جمعیت قارچ در بدن برهم می‌خورد و عفونت ایجاد می شود. در این مقاله دندانپزشکان ایران علائم، علت و روش های درمان خانگی / دارویی برفک دهان در کودکان و بزرگسالان را با هم بررسی می کنیم.

برفک دهان چیست و چه افرادی در خطر ابتلا هستند؟ علائم در نوزادان

قبل از هر چیز، برای رفع نگرانی شما از اینکه ایا برفک دهان خطرناک است یا خیر؛ باید بگوییم برفک دهان معمولا جدی نیست. اما می تواند باعث درد و احساس ناخوشایند در دهان، مری و لوزه شود.

برفک دهان چیست و چه افرادی در خطر ابتلا هستند؟

برفک دهان (Candidiasis) یک بیماری عفونی قارچی است که توسط نوعی مخمر (قارچ کاندیدا) ایجاد می شود. در اغلب موارد برفک باعث ایجاد بیماری در دهان، و در موارد خاص نواحی دیگر بدن مانند مری و لوزه می شود. اگر جوش و برآمدگی خاکستری یا سفید در دهان خود دارید ممکن است مبتلا به برفک دهان باشید. نام دیگر این بیماری استوماتیت کاندیدیاز است.

ممکن است هر کسی به برفک مبتلا شود، اما معمولا شیوع این بیماری در نوزادان و کودکان خردسال، افراد مسن یا کسانی که نقص سیستم ایمنی دارند شدیدتر است.

برای تشخیص و درمان برفک می توانید به پزشکان عمومی یا دندانپزشک خوب در شیراز مراجعه کنید

علت ها و عوامل ابتلا به برفک دهان

به‌طور طبیعی همیشه کمی قارچ کاندیدا در دهان، دستگاه گوارش و پوست ما زندگی می کند. معمولا این گونه قارچ توسط باکتری های دیگر کنترل می شود پس در حالت عادی اصلا جای نگرانی وجود ندارد. اما مصرف برخی داروها یا ابتلا به بیماری می تواند این تعادل را به هم بزند و عامل افزایش رشد و تکثیر قارچ برفک دهان شود.

برای نمونه مصرف آنتی بیوتیک (بدون تجویز پزشک) از علت های برفک دهان است. مصرف آنتی بیوتیک باکتری های طبیعی و مفید دهان را از بین می برند و قارچ کاندیدا می تواند به راحتی رشد و تکثیر کند.

 لیست علت ها و عوامل ابتلا به برفک دهان

  • مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک (چرک خشک کن) و به هم خوردن تعادل باکتریهای مفید بدن
  • قرص های ضد بارداری
  • داروهای استروئیدی: دو مورد بالا باعث اختلال در تعادل هورمونی بدن می شوند
  • استرس و اضطراب مداوم
  • بیماری های HIV و ایدز (نقص ایمنی)
  • سرطان و شیمی درمانی – بخاطر ضعیف شدن دستگاه ایمنی بیمار

همه عوامل خطرسازی که فرد را مستعد برفک دهان می کنند:

علاوه بر موارد بالا، عوامل دیگری نیز هستند که تعادل باکتری در دهان را به هم میزنند و احتمال ابتلا به برفک را بالا می برند، مانند:

  • سن: نوزادان و کودکان خردسال یا سالمندان بیشتر در معرض این بیماری هستند
  • دیابت: مخصوصا زمانی که بیمار تحت درمان قند خون نباشد
  • پیوند عضو یا مصرف هر گونه داروهای سرکوب سیستم ایمنی
  • سرطان (Cancer) و درمان های آن مانند شیمی درمانی و پرتودرمانی (رادیوتراپی)
  • مصرف سیگار و دخانیات
  • پروتز مصنوعی دندان – مخصوصا دندان مصنوعی متحرک

با بیماری دیگر دهان و دندان آشنا شوید: پلاک دندان چیست؟ جلوگیری از پلاک باکتری دندان مصنوعی

علائم برفک دهان چیست؟

معمولا اغلب افراد مبتلا دچار این علائم برفک دهان می شوند:

  • لکه های سفید یا زرد داخل دهان، روی زبان یا پشت گلو
  • برجستگی و جوش هایی که سفید و خاکستری و شبیه خامه یا پنیر کوتاژ هستند
  • ترک خوردگی و قرمزی در گوشه های دهان (شیلیت زاویه ای)
  • احساس خشکی شدید دهان
  • از دست دادن حس چشایی

در شرایط خاص، گاهی اوقات برفک ممکن است باعث:

  • قرمزی، حساسیت و درد زیر دندان مصنوعی (استوماتیت دندان مصنوعی)
  • یک لکه بزرگ قرمز و بدون درد در مرکز زبان (گلوسیت لوزی شکل میانی)
  • درد یا التهاب خطی لثه (اریتم خطی لثه)

تفاوت التهاب لثه با پریودنتیت انواع و علائم بیماری لثه

علائم برفک دهان چیست؟ علائم برفک مری (سرایت عفونت به گلو)

علائم برفک مری (سرایت عفونت به گلو)

در موارد بسیار شدید، برفک ممکن است به گلو سرایت کند و باعث علائم برفک مری شود:

  • درد موقع قورت دادن آب و غذا یا مشکل در بلع
  • احساس گیر کردن غذا در گلو یا وسط سینه
  • تب – در صورت سرایت عفونت قارچی برفک مری به خون

همچنین ممکن است قارچ عامل برفک از طریق خون به سایر اعضای بدن مانند ریه، کبد و پوست سرایت کند. البته سرایت عفونت به سایر اعضا به ندرت و بیشتر برای افراد مبتلا به سرطان، ایدز یا سایر بیماری هایی که باعث نقص سیستم ایمنی می شوند رخ می دهد.

علائم قابل مشاهده: شکل ظاهری برفک دهان چگونه است؟

ظاهر برفک دهان بستگی به نوع قارچ یا بیماری شما دارد:

۱. برفک سفید (با غشای کاذب)

برفک سفید شایع ترین نوع این بیماری است. علامت ظاهری بارز برفک سفید، پوشیده شدن زبان با یک لایه سفید شبیه به خامه است. معمولا فرد می تواند روی زبان را پاک کند، اما احتمال خونریزی وجود دارد.

۲. برفک قرمز (اریتماتوس)

معمولا برفک قرمز به شکل لکه ای قرمز دور دندان مصنوعی ظاهر می شود.

۳. کاندیدای مزمن هیپرپلاستیک

عفونت قارچی کاندیدای هیپرپلاستیک شبیه پلاک های سفید و سفت روی زبان یا مخاط داخل دهان ظاهر می شود که پاک نمی شود. این بیماری شایع نیست و اغلب افراد مبتلا به HIV یا ایدز را تحت تاثیر قرار می دهد.

علائم قابل مشاهده: شکل ظاهری برفک دهان چگونه است؟ کاندیدای مزمن هیپرپلاستیک

درمان برفک دهان در بزرگسالان و کودکان

درمان برفک دهان کودکان و بزرگسالان سالم بسیار آسان است. اما درمان علائم این بیماری در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند – مثل نوزادان یا افراد مسن – سخت تر باشد.

درمان برفک با قرص و کرم ضد قارچ انجام می شود. لازم است از کرم ضد قارچ برفک دهان به مدت ۷ تا ۱۴ روز استفاده کنید تا بیماری به طور کامل درمان شود و دوباره عود نکند.

برفک دهان نوزاد

برفک دهان در نوزادان تازه متولد شده و شیرخواران بسیار شایع است. سیستم ایمنی نوزادان هنوز به طور کامل تکامل نیافته است و به همین دلیل، آنها بیشتر در معرض ابتلا به برفک دهان قرار دارند. همچنین، قارچ کاندیدا به طور طبیعی در مجرای زایمان مادر وجود دارد و ممکن است هنگام تولد به نوزاد منتقل شود.

علائم برفک دهان نوزاد

علائم برفک دهان در نوزادان عبارتند از:

  • وجود لکه های سفید یا زرد روی زبان و داخل گونه ها
  • قرمزی و التهاب مخاط دهان
  • مشکل در بلع به دلیل درد و ناراحتی در دهان
  • بی قراری و کم اشتهایی نوزاد

اگر متوجه هر یک از این علائم در دهان نوزاد خود شدید، حتما با دندانپزشک متخصص اطفال در شیراز مشورت کنید.

انواع دارو برفک بزرگسالان و کودکان

اصلی ترین داروهای ضد قارچ برای درمان برفک در کودکان و بزرگسالان شامل:

  • کلوتریمازول (Clotrimazole)
  • میکونازول (Miconazole)
  • نیستاتین (Nystatin)

اگر عفونت قارچ دهان شدید و خطرناک باشد، پزشک یا دندانپزشک داروی ضد قارچی فلوکونازول یا دیفلوکان (Fluconazole)، به صورت قرص یا تزریق وریدی تجویز می کند.

آیا برفک دهان نیاز به درمان دارد یا به خودی خود خوب می شود؟

افرادی که نقص سیستم ایمنی دارند (بخاطر سرطان یا HIV) یا نوزادانی که هنوز سیستم ایمنی کامل ندارند حتما برای دندان باید به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنند. البته در صورتی که برفک شدید نباشد، افراد بزرگسال سالم معمولا نیاز به دارو و درمان ندارد.

معمولا چقدر طول می کشد تا برفک درمان شود؟

برفک پاسخ مناسبی به داروهای ضد قارچ می دهد. مخصوصا برای کودکان و بزرگسالان که نقص سیستم ایمنی ندارند. بنابراین علائم نهایت چند هفته بعد از شروع درمان و مصرف دارو به سرعت برطرف می شوند.

البته در مواردی که سیستم ایمنی ضعیف است یعنی بیمار سن بالا یا خیلی کم دارد یا بیماری پیش زمینه مانند سرطان یا ایدز دارد ممکن است روند درمان کمی بیشتر زمان ببرد.

درمان خانگی برفک دهان بزرگسالان و کودکان پیشگیری از عفونت قارچی دهان

درمان خانگی برفک دهان بزرگسالان و کودکان

مهمترین شرط درمان برفک بزرگسالان و کودکان در خانه رعایت بهداشت دهان و دندان است. بنابراین بهتر است حداقل برای چند هفته علاوه بر مسواک و نخ دندان روزانه، دهانشویه یا آب نمک غرغره کنید تا علائم برفک برطرف شوند.

مجموعه درمان های خانگی برفک که می توانید برای بهبود علائم بکار ببرید عبارتند از:

  • محلولی آب نمک: نصف قاشق چایخوری نمک و یک لیوان آب ولرم درست کنید و دهان خود را بشویید و آبکشی کنید.
  • غرغره جوش شیرین: نصف قاشق جوش شیرین را در یک لیوان آبگرم حل کنید و در دهان بچرخانید و غرغره کنید.
  • مصرف غذاهای پروبیوتیک: نوشیدنی و خوراکی هایی که باکتری مفید پروبیوتیک دارند مانند ماست، پنیر کفیر و چای کامبوچا بخورید تا تعادل طبیعی باکتری و قارچ دهان شما تنظیم شود.
  • شستشوی دهان با سرکه: یک قاشق سرکه سیب را در آب حل کنید و بعد از شست و شو، دهان خود را آبکشی کنید.
  • ضد عفونی دندان مصنوعی: اگر از دندان مصنوعی متحرک (کامل یا پارسیل) استفاده می کنید، بهتر است هر شب آن را با محلول مخصوص ضد عفونی کنید.
  • درمان برفک دهان (بیماری قارچی): دندانپزشکان توصیه می کنند برای درمان خانگی برفک دهان با رب انار، مقداری از آن را روی لثه یا زبان قرار دهید تا علائم عفونت به سرعت بهبود پیدا کنند.

توصیه دندانپزشکان ایران برای پیشگیری از عفونت قارچی دهان

همیشه پیشگیری بهتر از درمان است بنابراین ما در دندانپزشکان ایران راه هایی برای کاهش خطر ابتلا به برفک دهان معرفی می کنیم:

  • حداقل دو بار در روز مسواک و یک بار نیز نخ دندان بزنید.
  • به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید، به خصوص اگر دیابت دارید یا از دندان مصنوعی استفاده می کنید.
  • برای کنترل یا درمان بیماری های مزمن اقدام کنید و داروهای خود را طبق تجویز پزشک – فارغ از برطرف شدن علائم – تا پایان دوره مصرف کنید.
  • در مصرف دهانشویه یا اسپری زیاده روی نکنید، زیرا ممکن است تعادل طبیعی باکتری ها بیشتر مختل شود و دچار التهاب لثه یا دیگر بیماری های قارچی دهان و دندان شوید.
  • بعد از هر بار استفاده از اسپری تنفسی آن را ضد عفونی کنید و حتما دهان خود را آب بکشید تا ذرات آلودگی و قارچ برفک به خوبی از بین برود.
  • کمتر غذای حاوی شکر و مخمر مصرف کنید.
  • سیگار، ویپ و دخانیات مصرف نکنید.

اطمینان حاصل کنید که دندان مصنوعی لق یا بد اندازه نیست. ضمن اینکه باید آنها را روزی حداقل یکبار تمیز کنید و هر شب داخل محلول یا آب نگه داری کنید.

توصیه می کنیم ضمن رعایت نکات بالا، در صورت مشاهده علائم برفک دهان یا مری در اولین فرصت به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. شما می توانید با دندانپزشکان ایران از بهترین متخصصان دندانپزشکی شیراز، تهران یا شهر خود نوبت آنلاین بگیرید.

منبع: مقالات بهداشت دهان و دندان CDC و WebMD

امتیاز شما به این مطلب:
5/5 - (2 رای)
مطالب پیشنهادی

سوالات و نظرات خود را برای برفک دهان چیست + علت علائم و درمان در کودکان و بزرگسالان ارسال کنید

0 کاربر تا الان نظر داده اند

اشتراک گذاری با دوستان از طریق :
واتساپ پیامک تلگرام ایمیل