فضانگهدار دندان چیست؟ اهمیت اسپیسر ارتودنسی در کودکان

فضانگهدار دندان یا اسپیسر، با تضمین فضای کافی رشد دندان دائمی از نامرتبی دندانهای کودک و نیاز به ارتودنسی در بزرگسالی جلوگیری میکند. شاید تصور کنید که افتادن یا کشیدن دندان شیری موضوعی بی اهمیت است چون دندان دائمی جای آنرا میگیرد. ولی از دست دادن قبل از موعد دندان شیری میتواند باعث مشکلات جدی در نظم و ترتیب دندانهای دائمی شود.

در این مطلب دندانپزشکان ایران ما به معرفی فضانگهدار دندان و اهمیت اسپیسر برای کاهش نیاز کودک به ارتودنسی در آینده صحبت میکنیم.

فضانگهدار دندان یا اسپیسر چیست؟

فضانگهدار دندان یا اسپیسر نوعی وسیله دندانپزشکی برای جلوگیری از بی‌نظمی یا کراودینگ دندانها کودک و نیاز به ارتودنسی است. بیشتر مادر پدرها تصور میکنند کشیدن یا افتادن دندان شیری اهمیتی ندارد و آن را سرسری میگیرند. برخلاف این تصور، اگر دندان شیری زودتر از زمان طبیعی بخاطر تروما (ضربه) یا پوسیدگی بیوفتد یا کشیده شود، دندانهای دیگر جای آنرا می گیرند.

کاربرد فضا نگهدار یا اسپیسر ارتودنسی پرکردن این فضا و جلوگیری از بهم ریختگی و کرودینگ (crowding) دندانهای دائمی است. بنابراین فضانگهدار با ایجاد و حفظ فضای کافی در لثه و فک به رشد منظم دندانها در جای خود کمک میکند. مرتبط: استخوان فک تا چه سنی رشد میکند؟

البته اسپیسر در بزرگسالان نیز کاربرد دارد. اگر دندان ها فضای کافی برای تحرک نداشته باشند استفاده کوتاه از فضا نگهدار قبل از ارتودنسی جای مناسب در بین دندانها باز میکند.

هزینه اسپیسر یا فضا نگهدار ارتودنسی کودک چقدر است؟

هزینه فضانگهدار ارتودنسی در شیراز حدود ۱.۵۰۰.۰۰۰ تومان تا ۳ میلیون تومان با توجه به وضعیت دندان کودک و نوع اسپیسر است.

چه مدت باید از فضانگهدار ارتودنسی استفاده کرد؟

کودکان باید تا زمان رویش دندان دائمی یا توصیه دندانپزشک از اسپیسر دندان استفاده کنند. بنابراین معمولا مدت زمان استفاده از فضا نگهدار دندان برای کودکان ممکن است چند ماه تا حتی چند سال طول بکشد. جدول زیر کمک میکند بدانید کودک حدودا چه مدت باید از اسپیسر ارتودنسی استفاده کند.

همچنین اسپیسر برای بزرگسالان قبل از درمان ارتودنسی به مدت چند هفته برای ایجاد فضا بین دندانها استفاده میشود.

اگر دندان کودکتان افتاد، بهتر است به متخصص ارتودنسی یا دندانپزشک کودکان در شیراز مراجعه کنید. دکتر درباره لزوم و مدت استفاده فضا نگهدار دندان توضیحات کامل به شما میدهد.

جدول سن رشد و افتادن دندانهای شیری کودک

در جدول زیر سن متداول رشد و افتادن دندانهای شیری را میبینید. در حالت طبیعی دندان شیری با شروع رشد دندان دائمی می افتد. اما اگر دندان کودک زودتر کشیده شود یا بیفتد باید مدتی از فضانگهدار استفاده کند.

نوع دندان	سن معمول رشد دندان شیری کودک	سن افتادن دندان شیری
دندانهای پیش (جلویی)	۶ تا ۱۲ ماهگی	معمولا ۵ تا ۷ سالگی
دندان نیش	۱.۵ تا ۲ سالگی کودک	۱۰ تا ۱۲ سالگی
آسیاب های کوچک و بزرگ	۱ تا ۲ سالگی	۱۰ تا ۱۲

مرتبط: آیا می دانستید امکان دندان داشتن نوزاد در بدو تولد وجود دارد؟ در مطلب دیگر با دندان ناتال و نئوناتال نوزاد آشنا شوید.

انواع اسپیسر یا فضا نگهدار در دندانپزشکی

بطور کلی انواع فضانگهدار به دو دسته تقسیم میشوند:

1. اسپیسر ثابت – معمولا فلزی
2. فضا نگهدار متحرک – جنس فلز و آکریلیک شبیه

معمولا دندانپزشک با توجه به فاصله دندانها و وضعیت فک کودک تصمیم میگیرد کدام نوع اسپیسر یا سپراتور ارتودنسی برای کودک بهتر است.

۱. انواع فضا نگهدار ثابت

فضانگهدار ثابت از جنس فلز که خود چندین نوع دارد.

1. باند و لوپ (حلقه) – فضا نگهدار بند و حلقه بیشترین استفاده در دندانپرشکی را دارد. در این نوع اسپیسر باند فلزی روی دندان کناری قرار میگیرد و حلقه فضای خالی دندان افتاده را پر میکند
2. لینگوال – که پشت دندان و در قسمت داخلی دهان، در سمت زبان قرار میگیرد
3. پالاتال یا روی کام – مخصوص فک بالا که روی سقف دهان (پالتال) قرار میگیرد
4. دیستال شو – زمانی که دندان های آسیاب ۴ و ۵ زودتر بیفتند از اسپیسر دیستال شو استفاده میشود.

در این مطلب با اسم و شماره دندانها در دندانپزشکی (روش ینیورسال و پالمر) آشنا شوید.

• مزیت های فضا نگهدار ثابت: محکم و بادوام، راحتی استفاده و تاثیر بیشتر است. ضمن اینکه لازم نیست اسپیسر نوع ثابت نگرانی گم شدن بخاطر بازیگوشی و سر به هوا بودن کودک را ندارد.

در بالا عکس فضا نگهدار دندان کودک از نوع ثابت (لینگوال آرک) را میبینید که فضا برای رشد آسیاب اول را حفظ میکند.

۲. فضانگهدار یا اسپیسر متحرک

شبیه ارتودنسی متحرک دندان، معمولا جنس اسپیسر متحرک از پلاستیک آکریلیک است. معمولا زمانی که فاصله دندان ها زیاد است، دندانپزشک از فضا نگهدار متحرک استفاده میکند.

• مزیت اسپیسر نوع متحرک: نظافت و بهداشت راحتتری از نوع ثابت دارد. ضمن اینکه بدون دردسر تنظیم میشود.

از نظر عملکرد و نوع فضانگهدار هم مانند ریتینر انواع ثابت و متحرک دارد اما کاربرد زمانی آن تقریبا برعکس است. اگر قصد ارتودنسی دارید لازم است بدانید ریتینر دندان چیست؟ و چرا سیم پشت دندان بعد ارتودنسی لازم است.

مزایا و معایب فضا نگهدار ارتودنسی

مزایای استفاده از اسپیسر دندان

1. داشتن دندان های صاف و مرتب – استفاده از اسپیسر به مدت کوتاه در کودکی باعث میشود دندانها صاف و منظم باشند و
2. بهبود بهداشت و سلامت دندان – شلوغی یا کراودینگ دندان و تماس آنها با خطر پوسیدگی بیشتر همراه است.
3. کاهش نیاز به ارتودنسی – رشد درست دندانها در جای خود باعث میشود کودک در بزرگسالی نیاز به هزینه برای ارتودنسی پیدا نکند.
4. هزینه بسیار کمتر از درمان ارتودنسی

برای استفاده از اسپیسر بهتر است کودک توسط متخصص ارتودنسی در شیراز معاینه شود تا بهترین روش و برنامه درمان انتخاب شود.

عوارض فضا نگهدار دندانپزشکی چیست؟

• افزایش احتمال پوسیدگی – رعایت بهداشت دندان با اسپیسر مخصوصا نوع ثابت سختتر است.
• با فضانگهدار نباید بسیار از غذاها را بخورید

غذاهای ممنوع با اسپیسر ارتودنسی کدامند؟

• غذاهای سفت مثل تهدیگ، میوه های سیب و هویج، آجیل
• مواد قندی مثل آبنبات و شکلات
• غذاهای چسبناک – مثل کارامل
• خوراکی های جویدن زیاد دارند – مثل آدامس

توصیه دندانپزشکان در مورد فضا نگهدار ارتودنسی (اسپیسر)

فضانگهدار دندان (اسپیسر) از ابزار کاربردی ارتودنسی برای جلوگیری از کج و نامرتب شدن دندان های کودکان است. این وسیله دندانپزشکی با ایجاد فاصله کافی جای دندان افتاده شیری را تا زمان رشد دندان دائمی نگه میدارد. بنابراین با صرف وقت و هزینه کم فضانگهدار دندانهای کودک نزدیک یا نامرتب نمیشوند و در بزرگسالی هزینه ارتودنسی کمتر میشود.

با سامانه نوبت دهی آنلاین دندانپزشکان از دندانپزشک اطفال یا ارتودنسی وقت معاینه بگیرید و برای سلامت دندان و زیبایی لبخند کودک خود سرمایه گذاری کنید.

ما برای این مطلب از منابع معتبر PediatricDentalHealth و WebMD استفاده کردیم.